Höccətül-İslam Seyid Məhəmmədrza Musəvi Nəsəb, Hövzə Xəbər Agentliyinin müxbirinə verdiyi müsahibəsində, İmam Xomeyni (r) müəssisənin elmi heyətinin üzvü olaraq, həmin müəssisədə keçirilən “asayiş prinsipinin və qohumluq münasibətlərində ehtiram və sayğı qaydasının əxlaqi təhlilini, Əllamə Misbah Yəzdinin baxışları əsasında” mövzusundakı təşviqə belə bildirib: Əllamə Misbah asayiş mövzusu barədə çox geniş və incəliklərinə qədər gedib çıxan araşdırmalar aparmışdır və İsra surəsinin 23-cü ayəsinə əsaslanaraq qeyd edir ki, tövhidlə yanaşı, valideynlərə yaxşılıq Allah qarşısında itaət və bəndəliyin əsli ilə eyni dərəcədə bir mövqeyə malikdir.
O, insanın Allaha və valideynlərinə şükür o cümlədən qədirbilənlik göstərmədən mümkün olmadığını vurğulayaraq əlavə edib: Əgər bir kəs valideyninə ehtiram və təşəkkür nümayiş etdirmirsə, onda Allah-Taalaya həqiqi mənada şükür etmək üçün lazım olan tərbiyəvi qabiliyyət əsasən formalaşmır. İsra surəsinin 23-cü ayəsi bu həqiqətin canlı bir təcəssümüdür və İslamın əxlaq sistemində əsas prinsip kimi tanınan aşkar tərbiyəvi yönə malikdir.
İmam Xomeyni (r) müəssisənin elmi heyətinin üzvü, qohumluq münasibətlərindəki mənəvi çətinliklərə toxunaraq bildirib ki, müasir həyatın mürəkkəbləşməsi, özünə qapanmanın artması və əxlaqi vəzifələrlə ailə həyatının reallıqları arasındakı ziddiyyətlər bir sıra zəruri həll yolu tələb edən mənəvi-əxlaqi təzahümlərə səbəb olur.
O, müxtəlif əxlaqi təzahüm növlərini sadalayaraq qeyd edib: Günah qarşısında ehtiram, xalis niyyətlə ziddiyyət təşkil edən zahiri ehtiram, habelə həddi aşan gözləntilər qarşısında göstərilən ehtiram bu təzahümlərin əsas növlərindəndir. Belə hallar, İslami təlimlərə əsaslanan praktik və aydın həll çərçivələrinin təqdim edilməsini daha da zəruri edir.
Höccətül-İslam Musəvi Nəsəb, Əllamə Misbah Yəzdinin əxlaqi təzahümlərin idarə olunmasına dair baxışlarına toxunaraq vurğulayıb: Əxlaqi təzahümlərin dəqiq təhlili və İslam əxlaq prinsiplərinə əsaslanan praktik həll yollarının təqdim edilməsi cəmiyyətdə sağlam əxlaqi həyatın zəruri şərtlərindəndir.
O, Əllamə Misbahın baxışını izah edərək əlavə edib: Əllamə Misbah qohumluq məqamı ilə qohumların davranışlarını bir-birindən ayırır yəni insanların şəxsiyyətinə hörmət göstərmək, onların batil davranışlarını təsdiq etmək demək deyil. Bu prinsip, Əllamə Misbahın nəzərində ailə əxlaqının əsas dayaqlarından biri sayılır.
İmam Xomeyni (r) müəssisənin elmi heyətinin üzvü, Loğman surəsinin 15-ci ayəsinin irəli sürdüyü göstərişlərə işarə edərək deyib: Bu ayə açıq bir praktik yol göstərir; bir tərəfdən tövhidin qorunması və günaha çağırışa qarşı qəti itaətsizlik vurğulanır, digər tərəfdən isə qohumluq əlaqələrinin qorunması və dünyəvi məsələlərdə ehtiramın saxlanması tövsiyə edilir. Yəni nə qohumluq rabitəsi kəsilməli, nə də günaha boyun əyilməlidir.
O, çıxışının başqa bir hissəsində əlavə edib: Bu kimi təzahümlərin həllində ilahi bir prinsip mövcuddur. İbadətlə riyanın sərhədi insanın niyyətində gizlidir. İnsan niyyəti həlledici əhəmiyyət daşıyır. Çünki hörmət ya ixlasla ola bilər ya da riyakarlıqla, həmçinin İslamın əxlaq sistemində bu iki hal arasındakı fərq son dərəcə mühümdür. Daxili hisslərin idarə olunması və davranışın ilahi vəzifəyə uyğun şəkildə tənzimlənməsi bu prosesin ayrılmaz bir hissəsidir.
Höccətül-İslam Musəvi Nəsəb Bəqərə surəsinin 143-cü ayəsinə işarə edərək xatırladıb: Quran əsas prinsip kimi orta yolu mülayimlik kimi təqdim edir və Əllamə Misbah da məhz bu orta yolu açıqlayır. Bir tərəfdə itaətsizlik və hörmətsizlik, digər tərəfdə isə günahla çirklənmiş itaət arasında bir yol. Bu prinsip ailədaxili münasibətlərdə əxlaqi qarşılaşmaların əsas açarlarından biridir.
O, Əllamə Misbahın nəzərdə tutduğu prinsipi şərh edərək deyib: Birinci prinsip budur ki, əxlaq sistemi məqsədyönlü olmalıdır və onun ali məqsədi ilahi yaxınlıqdır. İkinci prinsip ailə qurumunun və qohumluq bağlarının qorunmasının zərurətidir. Eyni zamanda, fəsadın qarşısının alınması və məsləhətin əldə edilməsi kimi prinsiplər ailədaxili ziddiyyətlərin həllində mühüm rol oynayır.
İmam Xomeyni (r) müəssisənin elmi heyətinin üzvü yekun olaraq əlavə edib: Əllamə Misbahın əxlaq sistemi dinamik və məqsədli bir quruluşa malikdir. Bu sistem, yaxşılığın tövhidlə eyni səviyyədə tutulduğu mənəvi bir təməldən başlayır və daha sonra analitik “alətlər qutusuna” çevrilən mükəmməl bir çərçivəyə inkişaf edir. Belə bir struktur müasir həyatın əxlaqi mürəkkəblikləri ilə üzləşmək gücünə sahibdir və möminlər üçün ailə və ictimai davranış sahəsində praktik bir bələdçi ola bilər.
Rəyiniz