Hövzə Xəbər Agentliyinin məlumatına görə, İslam İnqilabının keşməkeşli tarixi, müqəddəs müdafiə dövrü və digər müxtəlif sahələrdə kişilərlə çiyin-çiyinə dayanaraq bu möhtəşəm inqilabın qələbəsi və qorunması naminə səylə çalışan qadınların dəyərli rolunu görməməzlikdən gəlmək mümkün deyil.
Şübhəsiz ki, İslam İnqilabı qadınları nə cəmiyyətdən kənara çıxardı, nə də onları kənar mövqedə saxladı. Əksinə, onları sosial və siyasi dəyişikliklərin əsas meydanına gətirdi və ən mühüm məsuliyyətlərin bir çoxu inqilabçı qadınların üzərinə düşdü.
Cəmiyyətin yarısını təşkil edən qadınlar sosial proseslərin formalaşmasında birbaşa rol oynayır və cəmiyyətin digər 50 faizini təşkil edən kişilər üzərində də öz dolayı, lakin təsirli rolları vasitəsilə ciddi təsir göstərirlər. Bu baxımdan demək olar ki, İslam İnqilabı da daxil olmaqla bütün sosial və siyasi hərəkatlar tarix boyu birbaşa və ya dolayı şəkildə qadınların rol və fəaliyyətindən təsirlənmişdir və bu təsir bu gün də davam edir.
Məhz bu səbəbdən mədəni və ictihadi fəaliyyətləri ilə tanınan fəallardan biri olan Süməyyə Səlimi ilə söhbət apararaq, qadınların İslam İnqilabının qorunmasında və İslam sisteminin hifzində oynadığı rolu daha dərindən araşdırmağa çalışdıq.
İslam İnqilabı Rəhbəri milli konqresdə 17 min şəhid, azad və yaralı qadına ünvanladığı mesajında belə vurğulamışdır:
«Şəhidlər, yaralılar və azad qadınlar İslam İnqilabı və İslam Respublikasının ən uca qürur zirvələrindən birinin göstəricisidir. İmanın gücü iranlı qadınlar üçün böyük mücahidlik yolunu açdı və onların çətin meydanlarda cəsur, fədakar və yenilikçi iştirakının heyrətamiz və nadir səhnələrini yaratdı.» Bəs sizcə, qadınların İslam İnqilabının qələbəsində rolu nə olmuşdur?
Əgər biz Pəhləvi dövrünə geri dönsək, görərik ki, zahirdə “qadınların inkişafı və mövqelərinin yüksəldilməsi” kimi təqdim olunan hər şey əslində iranlı qadınları Qərb nümunələrinə və mədəniyyətinə yönəltmək cəhdi idi. Bu istiqamət «modernləşmə» və «yenilik» adı ilə təbliğ olunurdu, amma əslində iranlı müsəlman qadınının həqiqi kimliyini hədəf alırdı.
İslam İnqilabının qələbəsi ilə şərait tamamilə dəyişdi və qadınlar üçün daha güclü, təsirli və özünəməxsus rol oynamaq imkanı yarandı. İnqilab qadınları yalnız cəmiyyətdən kənara çıxarmadı, əksinə onları sosial və siyasi dəyişikliklərin əsas meydanına gətirdi və ən mühüm məsuliyyətlərin bir çoxu inqilabçı qadınların üzərinə düşdü.
Qadınların iştirakının ən bariz sahələrindən biri, İslam İnqilabının əvvəlində və sonrasında siyasi proseslərdə aktiv olmalarıdır. Bu iştirak həm qadınların müstəqil hərəkətlərini idarə və təşkil etmə şəklində, həm də kişi döyüşçülərin arxa planda dəstəklənməsi və istiqamətləndirilməsi formasında özünü göstərirdi. Bəzi qadınlar müstəqil siyasi kimlikləri ilə mübarizə hərəkatlarının bayraqdarı oldu, bəziləri isə mübariz ər və övladlarını dəstəkləyərək qərarverici rol oynadılar.
Bu iştirakın parlaq nümunələrinə hicab şəhidləri və mərhum xanım Dəbbağ kimi müqavimətli qadınlar daxildir. Bu qadınlar Savak zindanlarının (siyasi mübarizə aparan qadınların həbs və işgəncələrə məruz qaldığı dövr və məkan) ən ağır işgəncələrini və təzyiqlərini səbr, idarəçilik və imanla qəbul etdilər və bu dövrdən baş ucalığı ilə çıxdılar. Şübhəsiz ki, əgər qadınlar bu siyasi proseslərdə fəal iştirak etməsəydilər və mübarizə hərəkatına təsirli dəstək verməsəydilər, İslam İnqilabının taleyüklü dəyişiklikləri baş verməzdi.
Digər mühüm məsələ qadınların İslam İnqilabının qələbəsi üçün zəmin hazırlamasında roludur. Bu məsələyə dərin nəzər yetirdikdə aydın olur ki, İnqilabın möhkəmlənməsi və yüksəlməsi qadınların iştirakına, dəstəyinə və şüurlu, qayğıkeş fəaliyyətinə bağlıdır. Əgər inqilabın müxtəlif sahələrində iştirak etmiş qadınların fədakar və ağıllı səyləri olmasaydı, kişi mübarizəçilər də bu böyük zəfəri və şöhrəti yaratmaq imkanına sahib olmazdılar.
Mənim fikrimcə, cəmiyyətin yarısını təşkil edən qadınlar sosial proseslərin formalaşmasında birbaşa rol oynayır. Eyni zamanda, cəmiyyətin digər 50 faizini təşkil edən kişilər üzərində də qadınların dolayı və təsirli rolları ciddi əhəmiyyət daşıyır. Bu baxımdan demək olar ki, bütün sosial və siyasi hərəkatlar, o cümlədən İslam İnqilabı, birbaşa və ya dolayı şəkildə qadınların fəaliyyətindən təsirlənmişdir.
İslam İnqilabının Ali Rəhbəri bir qrup qabaqcıl dini və akademik qadınla görüşdə belə vurğulamışdır: «İnqilab cəbhəsində bir zamanlar fəal olan qadınlar mühüm rol oynamışdır. Qadınların bu fəal iştirakının görünməz hala düşməsinə imkan verməyin.»
Bəs qadınların dini və mədəni fəaliyyətlərdə, eləcə də idman və sosial sahələrdə rolunu daha da gücləndirmək üçün hansı proqramlar həyata keçirilməlidir?
Qadınların müxtəlif sahələrdə, o cümlədən sosial, mədəni və idman sahələrində rol oynaması, İslam İnqilabı və dəyərlərimizlə heç bir ziddiyyət təşkil etmir. Əksinə, bəzi səthi təsəvvürlərin əksinə olaraq, ənənələrimiz və dini prinsiplərimiz qadınların sosial fəaliyyətinə heç vaxt əngəl olmamışdır.
Təəccüblüdür ki, İslam və İran mədəniyyəti baxımından qadının kimliyinə nəzər yetirdikdə, qadın və ana kimliyi üçün geniş, möhtəşəm və ilhamverici bir mövqe müəyyən edilmişdir. Bu geniş baxış göstərir ki, qadınların uğuru və sosial-mədəni sahələrdə fəal olmaları həm cəmiyyətin düşüncəsində, həm də mütəfəkkirlərimizin nəzərində yüksək qiymətə malikdir.
Lakin vacib məsələ budur ki, əgər bir qadın sosial, mədəni və ya idman sahəsində fəal kimi ictimai müstəviyə çıxacaqsa, o, millətimizin, ənənələrimizin, dini dəyərlərimizin və mədəni irsimizin nümayəndəsi olduğunu dərk etməlidir. Buna görə də onun geyim tərzi, üslubu, ünsiyyət və davranış şəkli böyük diqqət və incəlik tələb edir. Çünki belə vəziyyətlərdə o, cəmiyyətin geniş qadın spektrini təmsil edir.
Qadınlar düzgün geyim, danışıq və davranış nümunələri seçərək öz cəmiyyətlərində ən fəal və təsirli şəxslər ola bilərlər. Xoşbəxtlikdən son illərdə bu uğurlu iştirakın aydın nümunələrini görürük. Həm idarəçilər, həm universitet müəllimləri, həm də elmi, mədəni və idman sahələrində seçilmiş qadınlar bacarıq və ləyaqətlə parlaq fəaliyyət göstərmişlər.
Əlbəttə, qəbul etməliyik ki, xüsusilə geyim, peşəkar davranış və dini-milli prinsiplərin qorunması sahəsində hələ də müəyyən boşluqlar mövcuddur. Bu boşluqların aradan qaldırılması üçün məsul qurumlar ciddi və planlı şəkildə fəaliyyət göstərməlidir. İnşallah, Uca Allahın köməyi ilə, İnqilabın nümunəvi qadınını bütün dünyaya təqdim edə biləcəyik. Belə bir nümunə bütün azad qadınlara ilham verəcək.
İslam İnqilabının Ali Rəhbəri bir qrup qabaqcıl dini və akademik qadınla görüşdə belə buyurmuşdur: «Düşmənlər İnqilabla üz-üzə gəldikdə və İslam İnqilabına qarşı mübarizə apardıqda qadın və səmərəli qadın elementindən istifadə etməyə çalışırlar. Lakin İnqilab cəbhəsində daha çox səmərəli, fəal, söz sahibi, yazıçı, alim və mütəxəssis qadınlar var. Qadınlar hərəkətə, düşüncəyə, yazı və sözə yiyələnmiş olmalı və İnqilabın meydanını boş buraxmamalıdırlar.» Sizcə, fəal və düşüncəli qadınların “təbyin cihadında ” (inqilabın məqsəd və dəyərlərinin izah və təbliği) rolu nədir?
Qadının mövqeyi və əhəmiyyəti barədə təsirli fikir axını yaratmaq üçün bütün əlaqədar qurumların və məsul şəxslərin fəaliyyətə daxil olması zəruridir. Xüsusilə də mədəni təsir gücünə malik qadınlar. Bu qadınlar məqsədli şəkildə qadının ucalığı və əhəmiyyəti ilə bağlı ictimai yanlış təsəvvürləri aradan qaldıra və qadınların cəmiyyətdəki əsas rol və vəzifələrini aydın şəkildə xatırlada bilərlər.
Cəmiyyət yalnız sağlam ailə və onun inkişaf mühiti təmin olunduqda müsbət və dayanıqlı nəticələr verə bilər. Ailənin sağlamlığı əslində sosial sağlamlığın təməlidir. Bu tənzimləmənin idarəçisi, düşünəni və mərkəzi çox vaxt qadınlardır. Onların ailə sərhədlərini qorumaqda və gündəlik ev işlərini idarə etməkdə rolu danılmazdır. Qadınların məsuliyyətləri, öhdəlikləri və fədakarlıqları həmişə diqqətəlayiqdir.
Qadınlardan danışarkən, hər zaman ədalətli və geniş baxış sərgiləmək lazımdır və qadının kimliyini üç səviyyədə fərdi, cütlük və sosial nəzərdən keçirmək vacibdir. Təəssüf ki, bəzən təhlillərdə yalnız bir aspektə diqqət yetirilir: ya fərdi kimlik, ya yalnız həyat yoldaşı rolu, ya da yalnız sosial fəaliyyət. Halbuki bu üç səviyyə əslində bir “ahəngdar üçbucaq” təşkil edir və hamısı eyni zamanda, balanslı şəkildə nəzərə alınmalıdır.
Fərdi, cütlüklü və sosial kimlik düzgün şəkildə tanınıb gücləndirildikdə, qadının cəmiyyətə qatqısının yekun nəticəsi “insanlaşma” olacaq. Bu, qadına yaradılışda verilmiş ən böyük missiyadır, çünki qadın çoxölçülü bacarıqları ilə ruhu, zehn və bədəni ən yaxşı şəkildə istiqamətləndirə bilər.
Buna görə, xüsusilə mədəni və təhsil sahəsində fəal qadınlar, təsir imkanına malik şəxslər, sahəyə məlumatlı, elmi, ədalətli və qayğıkeş yanaşma ilə daxil olmalı və ictimai yanlış təsəvvürləri aradan qaldırmalıdırlar.
Bu səylərin məqsədi qadının cəmiyyətdəki rolunu yalnız alət kimi görən və ya ondan sui-istifadə edən baxışları aradan qaldırmaq, əvəzində qadınların ailə və cəmiyyətdəki iştirakına yüksək hörmət və ucalıqla yanaşma mədəniyyətini təşviq etmək olmalıdır.
Xəbərin sonu.
Rəyiniz