Hövzə Xəbər Agentliyinin verdiyi məlumata əsasən, Ayətullah Əlirza Ərafi ölkə üzrə Elmi Hövzələrin tələbə və ruhani nümayəndələrinin Qumda yerləşən Məsumiyyə mədrəsəsinin konfrans zalında keçirilən illik toplantısında çıxış edərək, hövzənin tarixi və sivilizasiya baxımından mövqeyini izah edərək qeyd etdi:
“Hövzə öz mahiyyətində İslam düşüncəsinə əsaslanan sivilizasiya yönümlü bir qurumdur və bu mahiyyət min ildən artıqdır ki, davam etməkdədir.
İmam Xomeyni İslamın sivilizasiya nəzəriyyəsini geniş və müdrik bir yanaşma ilə meydana gətirdi
Elmi Hövzələrin rektoru sivilizasiya baxımından anlaşılmasına dair üç yanaşmanı izah edərək vurğuladı ki, İmam Xomeyni (r) elmi və ictimai dəyişiklikləri qəbul edən, hərtərəfli və sistemli bir təfsirlə İslam düşüncəsi tarixində dönüş nöqtəsi yaratdı və İslamın fikri və sivilizasiya həyatında yeni bir mərhələ açdı.
Sivilizasiya İslamı: Səhv yozumlara qarşı hərtərəfli bir təfsir
Ayətullah Ərafi “sivilizasiya İslamı” anlayışının yanlış başa düşülməsindən danışaraq bildirib: Bəzi qruplar İslamı elə izah ediblər ki, guya dini mənbələr insanın bütün düşüncə və elmi səylərinin yerini tutmalıdır və elmi mübarizə yolları bağlanmalıdır. Bu yanaşma, hansı ki bəzi mühafizəkar və qapalı düşüncəli çevrələrdə görülür, nə qəbul edilə bilər, nə də İslamın həqiqəti ilə uyğun gəlir.
Elmi Hövzələr üzrə Ali Şuranın üzvü əlavə edib: Bunun qarşısında isə İmam Xomeyninin (r) təqdim etdiyi İslam təfsiri dayanır. Bu təfsir hərtərəfli, cəmiyyətmərkəzli və sivilizasiya yönümlü bir yanaşmadır. O, insan həyatının bütün sahələrini əhatə edir və eyni zamanda elmi inkişafı, yenilənməni və yeni ehtiyaclara cavab verməyi qəbul edən bir baxışdır.
Üçüncü nəzəriyyənin formalaşması – Hərəkatın başlanğıcında İslamın yeni çağırışı
Elmi Hövzələrin rektoru İslam İnqilabının ilk illərinə toxunaraq xatırladıb: Əgər bu gün kimsə İmam Xomeyninin (r) 1961–1963-cü ilin çıxışlarını nəzərdən keçirsə, həmin dövrə aid cəmi yeddi-səkkiz xütbə, mesaj və bəyanatın özündə belə, İmam Xomeyninin (r) hövzənin daxilində İslamı elm, mədəniyyət, ictimai və siyasi sahələrdə dərin şəkildə yenidən oxuyub təzədən qurmağa çalışdığını açıq şəkildə görər.
O bildirib ki, həmin baxışı bir çox alimlər anlayırdı, lakin onu davam etdirməyə cəsarətləri və ya imkanları yox idi. İmam Xomeynini fərqləndirən isə İslamı dərindən və sistemli şəkildə anlamağı unikal formada birləşdirməsi, onu izah və ictimai diskurs səviyyəsinə çıxarması idi. Məhz bu iki xüsusiyyət İmam Xomeynidə bir araya gəldi və nəticədə üçüncü nəzəriyyə sivilizasiya İslamı meydana çıxaraq ictimai arenaya daxil oldu.
Böyük mütəfəkkirlərin əsərlərində sivilizasiya baxışının izləri
Ayətullah Ərafi böyük şiə mütəfəkkirlərinin əsərlərində sivilizasiya baxışının izlərinə toxunaraq bildirib: Bu yanaşmanın kökləri bir çox İslam düşüncə korifeylərinin əsərlərində görünür. Fiqh, kəlam, təfsir, fəlsəfə və hikmət sahələrində fəaliyyət göstərmiş alimlərimizin yazılarında bu istiqamət açıq şəkildə müşahidə olunur. Xüsusilə də Əllamə Təbatəbainin həm fəlsəfi mübahisələrində, həm də “Əl-mizan” təfsirində İslama sivilizasiya yönümlü, hərtərəfli baxış çox aydın şəkildə öz əksini tapır.
Elmi Hövzələr üzrə Ali Şuranın üzvü əlavə edib: Bununla belə, bütün bu yönləri geniş və sistemli şəkildə bir araya gətirən, onları yeni bir intellektual və ictimai hərəkatın əsasına çevirən şəxs İmam Xomeyni (r) olmuşdur.
İmam Xomeyni: İslam düşüncəsinin inkişafında dönüş nöqtəsi
Elmi Hövzələrin rektoru son vaxtlar Nəcəf alimləri ilə keçirilən görüşdə hövzənin tarixi dəyişikliklərinə baxışını xatırladaraq bildirib: Son 1200 il ərzində dini məktəblərdə təxminən on ilə iyirmi arasında fundamental dəyişiklik mərhələsi baş vermişdir. Bu dövrlərdə Əllamə Hilli, Xacə Nəsirəddin Tusi və digər böyük alimlər əsas fəal iştirakçılar olmuş və hər biri öz növbəsində bir dönüş nöqtəsi yaratmışdır.
O davam edib: Lakin İmam Xomeyni (r) tarixi miqyasda fərqli bir şəxsiyyət idi və İslam tarixində böyük bir dönüş yaratdı. O, bütün keçmiş irsi mənimsədi, amma eyni zamanda yeni bir hərəkət ortaya qoydu.Bir neçə əsrlik dəyişiklik yaradaraq İslamı yeni bir mərhələyə apardı.
Dəyişiklik əsasları: İmam Xomeyninin (r) İslama sivilizasiya yönümlü baxışı
Elmi Hövzələrin rektoru qeyd edib ki, inqilaba və İmam Xomeyninin düşüncəsinə qarşı düşmənçiliyin əsas mərkəzi məhz bu sivilizasiya baxışıdır. O vurğulayıb: İmam Xomeyninin (r) dəyişiklik yaradıcı ruhu elə İslama geniş, dərin və sivilizasiya yönümlü baxışından qaynaqlanır. Bu yanaşma İslam düşüncəsinin əsas prinsiplərindən biridir və İmam Xomeyni (r) onu dirçəldərək ictimai və siyasi arenaya gətirmişdir.
Hövzələrin tarixi potensialı böyük şəxsiyyətlərin yetişdirilməsində
Ayətullah Ərafi hövzələrin tarixi keçmişi və potensialına toxunaraq bildirib: Hövzə çətin şəraitdə, yoxsulluq, təzyiq və böyük əzablar içində belə, İmam Xomeyni (r) kimi böyük şəxsiyyətləri yetişdirə bilmiş və nəhəng dəyişikliklərin başlanğıcı olmuşdur. Bu göstərir ki, bu dini diskursda böyük qabiliyyət və istedad mövcuddur.
O əlavə edib: Bu gün də əvvəlcə özümüzə inanmalı, məsuliyyətimizin böyüklüyünü anlamalı və eyni zamanda çatışmazlıqlarımızı və zəif tərəflərimizi düzgün qiymətləndirməliyik. Əgər hərəkətimiz qorxu və ümid arasında tarazlıqdan çıxarsa, ya qürura qapılar, ya da ümidsizliyə düşərik. Qabiliyyətlərimizi və bu günün saysız ehtiyaclarını düzgün dərk edərək balanslı bir hərəkət aparmaq isə motivasiya, zəhmət və cihadçı, inqilab ruhiyyəli fəaliyyətin əsasını yaradacaq.
İslam İnqilabına qarşı güclü hücum xarakterli təhdidlərin üz gətirməsi
Elmi Hövzələrin rektoru hazırkı vəziyyətə toxunaraq bildirib: Bu gün biz ən çətin mərhələlərdən birində dayanmışıq və İslam İnqilabı heç bir dövrdə olmamış geniş və hücum xarakterli təhdidlərlə üzləşir.
Qum Hövzələrinin Müəllimlər Cəmiyyətinin üzvü vurğulayıb: Belə bir şəraitdə hövzənin fəalları cəmiyyətin fikri mühitində və ölkənin sistemlərində fəal iştirakı danılmaz bir zərurətdir. Baxmayaraq ki, hövzə ölkənin bir çox sahələrində və ehtiyaclarında iştirak edib, lakin sənədlər, layihələr və qanunvericilik sistemində güclü, təşkilatlanmış və təsirli iştirakı hələ də boşluq olaraq qalır və ciddi, planlı iş tələb edir.
Hövzələrin qanunvericilik sistemində rolunun gücləndirilməsinin zəruriliyi
Ayətullah Ərafi bildirib ki, hövzə alimlərinin ölkənin sənəd və qaydalarında bilimli və fəal iştirakı gücləndirilməlidir. O qeyd edib: Qəyyumlar Şurası əsasən qanunların şəriətlə uyğunluğunu nəzarətdə saxlayır.Lakin İslamın intellektual sistemini qanun və qaydalara təqdim etmək çox önəmli və strateji bir məsələdir və bu sahədə hələ çox iş görülməlidir.
O əlavə edib: Bu yanaşmanın həyata keçirilməsi üçün hövzələrdə təxminən 30 rəhbərlik komitəsi yaradılıb. Bunlardan bəziləri çox yaxşı, bəziləri yaxşı, bəziləri isə orta səviyyədə fəaliyyət göstərib, amma ümumilikdə yeni və dəyərli addımlar atılmışdır.
Yeddinci inkişaf planında hövzənin elmi iştirakı
Elmi Hövzələrin rektoru, hövzə mütəxəssislərinin qanunvericilik proseslərində iştirakına toxunaraq bildirib: Əhali məsələsi kimi sahələrdə hövzə uğurlu fəaliyyət göstərmiş və alimlər ilə ustadlar aktiv şəkildə iştirak edirlər. Yeddinci inkişaf planının nəzərdən keçirilməsi zamanı da bir neçə mühüm komissiyada hövzə alimlərinin nümayəndələri iştirak etmiş və ekspert rəyləri təqdim etmişdir.
O əlavə edib: Qəyyumlar Şurası ilə bağlı iclaslar, görüşlər və digər proqramlar da keçirilmişdir və mən vurğulamışam ki, hövzə alimləri rəsmi və təşkilatlanmış şəkildə öz fikirlərini təqdim etməli və ölkənin sənəd və sistemlərinin formalaşmasında rolunu oynamalıdır.
İslam düşüncəsinin qanunlar və ali sənədlərdə mövqeyi gücləndirilib
Ayətullah Ərafi, İslam düşüncəsi və əsaslarının ölkənin qanun və siyasət sənədlərində əks olunmasının zəruriliyinə toxunaraq bildirib: Bizim vəzifəmiz bu idi ki, qanunlara İslami düşüncə və yönləndirmələr daxil edilsin və bu istiqamətdə onlarla iş görülüb. Hazırda daha doğru cavab verilməsi üçün tədbirlər görülür və bu məsələ sənədlərimizdə dəfələrlə təkrarlanıb.
O əlavə edib: Ali Mədəni İnqilab Şurasının bəzi qərarları hövzə tədqiqat mərkəzlərinə nəzərdən keçirmək və fikir bildirmək üçün göndərilmiş və bu təhlillərin təsiri siyasət layihələrinin mətnlərində də özünü göstərir.
Elmi Hövzələrin rektoru davam edərək bildirib: Bir neçə dəfə hövzə alimlərinin təklif etdiyi islahat təklifləri Məsləhət və Təhlil Məclisinə təqdim olunub və bəzi hallarda ekspert rəyləri Ali Rəhbərə təqdim edilmişdir.
Ayətullah Ərafi vurğulayıb: Sistem yaratmaq və böyük layihələr qurmaq uzun və dəqiq bir yol tələb edir. Baxmayaraq ki, hövzələrdə təhsil planlaması və elmi layihələr vasitəsilə sosial sistemlər və qanunvericiliyə təsir potensialı nəzərdə tutulub, bu yol hələ də başlanğıc mərhələsindədir.
Hövzənin Əlaqə Mərkəzinin gücləndirilməsi və qurumlarla əməkdaşlığın inkişafı
Elmi Hövzələrin rektoru, Əlaqələr Mərkəzinin yeni strukturuna toxunaraq bildirib: Əlaqələr Mərkəzi Beynəlxalq Əlaqələr Müavinliyindən müstəqil yaradılıb və məsuliyyətini Höccətül-İslam və müslimin Rəcai daşıyır. Tələbə və alimlərin nümayəndələri bu mərkəzin fəaliyyətləri ilə tanış olması vacibdir. Çünki mərkəz hövzə ilə dövlət qurumları arasında əlaqələri asanlaşdırmaq və geniş əməkdaşlıq imkanları yaratmaq potensialına malikdir.
Qum Hövzəsinin Ali Şura Məclisinin sədri əlavə edib: İştirak edən üzvlərin bir qismini bilikli, təcrübəli və bacarıqlı şəxslər tanıyır və bu komandanın imkanları ilə yanaşı digər proqramların həyata keçirilməsindən faydalana bilərik.
Hövzə ilə Təhsil Nazirliyinin birgə proqramlarının inkişafı
Ayətullah Ərafi müxtəlif qurumlarla, xüsusilə Təhsil Nazirliyi ilə birgə razılaşmalara toxunaraq bildirib: Birinci beşillik proqram başa çatıb və ikinci beşillik proqram bir neçə ay əvvəl imzalanıb. Biz bu proqramları sadəcə anlaşma səviyyəsindən çıxararaq real icra mərhələsinə çatdırmalıyıq.
O həmçinin bildirib: Hövzənin müxtəlif qurumlarla əməkdaşlıq və razılaşmalarının sayı təxminən 50-dir və hazırda nəzərdən keçirilən 100 layihədən 10 layihə artıq əməliyyat planlaşdırma mərhələsinə daxil olub.
Zərərlərin araşdırılması və yeni təbliğat planının hazırlanması
Elmi Hövzələrin rektoru, hövzə təbliğatının yeni şəraitinə toxunaraq bildirib: Bəzi layihələrdə mövcud zərərlər müəyyən edilib və hazırda Höccətül-İslam və müslimin Rəfii və həmkarları prosesləri təkmilləşdirmək və təbliğat sahəsində yeni bir plan hazırlamaq üzərində işləyirlər. Məqsəd fəal işçilərlə hövzə arasındakı əlaqəni qorumaq və gələcək üçün lazım olan öhdəlikləri müəyyənləşdirməkdir.
Ayətullah Ərafi əlavə edib: Bu gün 13–15 min təbliğatçı “Amin” layihəsi çərçivəsində məktəblərdə iştirak edir. Son üç il ərzində İlahi kömək və imkanların yaradılması ilə təbliğat fəaliyyətləri əhəmiyyətli dərəcədə genişlənmişdir.
Xəbərin sonu.
Rəyiniz