Hövzə Xəbər Agentliyinin məlumatına görə, bu cavab, “Qurani-Kərimin elmi və dini biliklərinə daha dərindən yiyələnmək üçün, fərqli yaş dövrlərində və müxtəlif elmi səviyyələrdə hansı təfsirlərin oxunması lazım olduğu” sualına ətraflı bir bələdçi təqdim edir. Həmçinin, gənclər, yeniyetmələr və böyüklər üçün, sadə və anlaşılan təfsirlərdən tutmuş, daha dərindən və ixtisaslaşmış təfsirlərə qədər müxtəlif təfsirlər təqdim olunur.

Sual: Qurani-Kərimin elmi və dini biliklərinə daha dərindən yiyələnmək üçün, fərqli yaş dövrlərində və müxtəlif elmi səviyyələrdə hansı təfsirləri oxumaq lazımdır?

Cavab: Təfsir sahəsində yeniyetmələr üçün Dr. Muhəmməd Bistuninin yazdığı "Yeniyetmənin - Təfsiri" əsəri tövsiyə edilə bilər. Bu təfsir 30 cilddən ibarət olub, yeniyetmələrə aid olmayan ayələr çıxarılaraq, qalan ayələr yeniyetmə yaş qrupuna uyğun şəkildə izah edilmişdir. Bu təfsir, Nümunə - Təfsiri" əsərindən götürülmüşdür.

Eyni zamanda, Mustafa Nik İqbal və Müctəba Fayiq tərəfindən yazılan "Qurani- Kərimin Şəkilli Təfsir Toplusu" adlı təfsir də yeniyetmələr və gənclər üçün uyğun bir seçimdir. Bu əsərin ilk cildi, "Qurani-Kərimin Yasini" adı ilə nəşr edilmişdir.

Cənab Mahmud Mütəvsel" Gənclər üçün Qurani-KərimTəfsiri" adlı bir təfsir əsəri yazmışdır ki, bu, Cənab Möhsün Qiraətinin " Nur Təfsiri" əsərindən götürülmüşdür. Bu təfsirin yalnız bir cildi rəqəmsal formatda çap edilmiş və " Qurani-Kərimdən dərslər" Mədəniyyət Mərkəzi tərəfindən 1377-ci ildə Tehranda nəşr olunmuşdur.

Gənclər üçün digər təfsirlərdən Dr. Muhəmmədəli Rızayinin yazdığı "Mehr Qurani-Kərim " Təfsirini qeyd etmək olar. Bu təfsir, 22 cilddə, gənclər üçün psixoloji və cəmiyyətşünaslıq aspektləri ilə yanaşı hazırlanmışdır.

Bundan əlavə, yeniyetmələr və gənclər üçün Höccətul-İslam vəl-Muslimin Möhsün Qiraətinin " Nur Təfsiri" əsəri də uyğun bir seçimdir, çünki bu təfsir sadə və anlaşılan bir dilə malikdir.

Həmçinin, Ayətullah Məkarim Şirazinin " Numunə Təfsiri"nin qısa xülasəsi, beş cilddə çap olunmuş və gənclər üçün də uyğun bir təfsirdir.

Digər bir təfsir ki, gənclər üçün çox faydalıdır, Şəhid Murtəza Mütəhərinin təfsir mövzularından ibarət "Qurani-Kərimlə Tanışlıq" adlı toplusudur. Hətta bu kolleksiya bütün surələri əhatə etməsə də, cəmiyyət məsələlərinə yönəlmiş və praktik şəkildə izah edilmiş olması ilə gənclər üçün çox faydalıdır.

İndiyə qədər ümumi oxucular və məlumatı çox olmayanlar üçün ən sadə və əlçatan təfsir, "Nümunə Təfsiri"dir. Bu təfsir Ayətullah Məkarim Şirazinin rəhbərliyi altında, Qum İslam Elmi Universitetinin alimləri tərəfindən 27 cilddə yazılmışdır.

Amma ən yaxşı təfsir, orta yaşdan yuxarı olan və yüksək səviyyəli elmi tədqiqatları bitirmiş şəxslər üçün, Əllamə Təbətəbainin "Əl-Mizan Təfsiri"dir. Əsas mətninin ərəb dilində olduğu bu təfsir, 20 cilddən ibarət olub, Seyid Muhəmmədbaqir Musəvi Hamdani tərəfindən eyni sayda cildə tərcümə edilmişdir.

Həmçinin, Qurani-Kərimin mənalarını və təfsirini izah edən digər kitablar da mövcuddur ki, bunlar təfsir şəklində olmasa da, bütün yaş qruplarına, xüsusilə gənclərdən yuxarı yaş qruplarına faydalı ola bilər. Bunlara nümunə olaraq, Quranın əsas anlayışları və təfsir məsələləri üzərində olan əsərlər göstərilə bilər:

1. Qurani-Kərimin tərcüməsi və mənalarının öyrədilməsi adlı kitab, Əbulfəzl Əllami, Həmid Səfarhərəndi və Seyid Hadi Mühəddis tərəfindən yazılmışdır. Bu əsər iki cilddən ibarət olub, 2016-cı ildə Təhsin Nəşriyyatı tərəfindən nəşr edilmişdir.

2. Hikmətli Qurani-Kərim: Bu adda bir neçə Quran nəşri mövcuddur ki, Ayətullah Məkarim Şirazi, Ayətullah Meşkini və Əbulfazl Bəhrampur kimi böyük alimlər tərəfindən hazırlanmışdır. Bu nəşrlər tərcümənin yanında, bəzi seçilmiş ayələr barədə izahlar və şərhlər də təqdim edir.

Bu "Hikmətli Qurani-Kərim" nəşrlərindən biri, İran İslam Respublikası Quran Çap və Nəşriyyat Mərkəzi tərəfindən tələbələr üçün hazırlanmışdır.

Bu Qurani-Kərim nəşrinin xüsusiyyətləri, onu tələbələr üçün daha faydalı edir. Kitabın xüsusiyyətləri bunlardır:

1. Qurani-Kərimin ayələrinin mətninin asan yazı və az işarələrlə hazırlanması.

2. Ayələrin aydın və axıcı tərcüməsi, Qurani-Kərim mətninin yanında yerləşdirilmişdir.

3. Bəzi ayələr və mövzuların izahı, tələbələrin dini inanc və Qurani-kərimlə bağlı ehtiyaclarına uyğun olaraq verilib.

4. Bütün mövzuların əhatəli siyahısı: Bu Quran nüsxəsində işlənmiş ümumi mövzuların sayı 1717 olub, bu mövzular mühərriklərdən olan "Əl-Mizan", "Məcməül -Bəyan", "Ətibül-Bəyan", "Numunə" və "Quranın Mövzu Təfsiri" kimi etibarlı təfsirlərdən götürülüb. Siyahı Qurani-Kərimin sonunda mövzu üzrə göstərilmişdir.

Mənbə: Milli Dini Suallara Cavab Mərkəzi.