cümə axşamı 2 oktyabr 2025 - 00:20
Müasir dövrdə legitimlik kitabının nəşri

Hövzə/ Alman filosofu Hans Blumenberqin “Müasir dövrdə legitimlik” adlı əsəri Zaniyar İbrahiminin tərcüməsində, “Pegah Ruzegare No” və “Xaneye Əndişəvarzan” nəşriyyatının təşəbbüsü ilə dərc olunub.”

Hövzən Xəbər Agentliyinin  məlumatına görə, alman filosofu Hans Blumenberqin “Müasir Dövrün Legitimliyi” (Legitimacy of the Modern Age) adlı kitabı Almaniyada müasir fəlsəfə və düşüncə tarixi ilə bağlı müzakirələrin əsas mənbələrindən biri hesab olunur. Bu əsər ilk dəfə 1966-cı ildə nəşr edilmiş, daha sonra isə 1985-ci ildə ingilis dilinə tərcümə edilərək Studies in Contemporary German Social Thought seriyası çərçivəsində MIT Press tərəfindən çap olunmuşdur.

Blumenberg-in əsas sualı budur: Müasirlik sadəcə xristian ilahiyyatının sekulyar davamı mıdır, yoxsa o, müstəqil bir legitimliyə sahibdir? O, son bir neçə əsrin tarixi və fəlsəfi təhlili vasitəsilə “irəliləyiş”, “rasionallıq” və “elm” kimi anlayışların modernliyin formalaşmasında oynadığı rolu araşdırır.

Sekulyarizasiya nəzəriyyəsinə tənqid

Kitabın mühüm bir hissəsi Blumenberg-in sekulyarizasiya nəzəriyyəsinə yönəltdiyi tənqidə həsr olunub. Bu nəzəriyyə, daha çox Karl Löwith-in əsərləri ilə tanınır. Löwith iddia edirdi ki, bir çox müasir anlayışlar  tarixi irəliləyiş ideyası və dünyanın məqsədyönlülüyü də daxil olmaqla  əslində xristian teologiyasının xilas və axirət haqqında təlimlərinin sekulyarlaşdırılmış formalarıdır.

Blumenberg bu yanaşmanı rədd edir və bunu genetik yanlışlıq (genetic fallacy) adlandırır: yəni müasir anlayışları onların teoloji mənşəyinə endirmək, lakin onların yeni tarixi-mənəvi kontekstdə qazandıqları məna və funksiyaları nəzərə almamaq. Onun fikrincə, modernlik orta əsrlər ilahiyyatının məhdudiyyətlərindən fəal bir qopuşun nəticəsidir. “ mütləq ilahi qüdrət” problemi kimi böhranlar insanı bilik və fəaliyyət sahəsində özünə güvənməyə sövq etmiş, bu da yeni elmin və müasir fəlsəfənin yaranmasına zəmin hazırlamışdır.

Əsas anlayışlar və əsərin əhəmiyyəti

Kitabın mərkəzi anlayışlarından biri “mövqelərin yenidən tutulması” (Reoccupation of Positions) ideyasıdır. Blumenberg-in arqumentinə görə, müasir dövrün bir çox sualları dini ənənədən miras qalsa da, bu suallara verilən müasir cavablar orijinal və müstəqildir. Bu baxımdan, modernlik nə xristian ənənəsinin birbaşa davamıdır, nə də ondan tam qopuş. Əksinə, köhnə sualların yeni üfüqdə yenidən düşünülməsi prosesidir. Buna görə də, Blumenberg müasirliyin legitimliyini onun intellektual müstəqilliyində və tarixi problemlərə cavab vermə gücündə görür.

Legitimacy of the Modern Age əsərinin əhəmiyyəti ondadır ki, o, “ənənə” və “sekulyarizmin” sadə qarşılaşdırılmasından kənara çıxaraq, modernliyin çoxqatlı və mürəkkəb bir mənzərəsini təqdim edir. Bu kitab hələ də din fəlsəfəsi, tarix fəlsəfəsi, sosial nəzəriyyə və müasir düşüncə tarixi sahələrində araşdırmalar aparan tədqiqatçılar üçün əsas istinad mənbələrindən biri hesab olunur.

Bu əsər Azərbaycan dilində Zaniyar İbrahiminin tərcüməsi ilə, Pegah Ruzegare No nəşriyyatı və Xaneye Əndişəverzanın dəstəyi ilə çap edilmişdir.

Etiketlər

Rəyiniz

You are replying to: .
captcha