Hövzə xəbər agentliyinin verdiyi məlumatına əsasən, şəhid Seyid Mürtəza Avininin (1372-ci ilin 20 fərvərdinində Fəkkə bölgəsində şəhid olmuşdur) şəhadətinin ildönümü – ki, bu gün sonrakı illərdə “İslam İnqilabı İncəsənət Günü” adı ilə təqvimə salınmışdır – onun fikirləri, həyatı və dəyərli əsərlərinə nəzər salmaq üçün gözəl fürsətdir. Ali rəhbər onu “Qələm əhlindən olan şəhidlərin seyidi” adlandırmışdır.

Şəhid Avininin düşüncə xüsusiyyətlərini açıqlamağa ehtiyac var

İmam Sadiq (ə) Tədqiqat Mərkəzinin müəllimlərindən olan doktor Mehdi İslami bildirir ki, bu gün cəmiyyət, xüsusən də gənc nəsil üçün şəhid Avininin fikir və düşüncə əsaslarının düzgün şəkildə tanıdılıb açıqlanmasına ehtiyac vardır.

O əlavə edib: Şəhid Avini öhdəlikli və qayğıkeş bir sənətkar idi ki, inqilabi sənət və mədəniyyəti öz düşüncə və əməlində nümayiş etdirdi və xüsusilə “Rəvayəti-Fəth” sənədli filmləri ilə qalıcı və təsirli bir iş qoyub getdi ki, bu əsərlər hələ də ilhamverici və dönüş yaradan təsirə malikdir.

O həmçinin qeyd edib ki, şəhid Avini İslam İnqilabının bərəkətlərindəndir və İmam Xomeyninin nurlu məktəbində yetişmişdir. Seyid Mürtəza Avini elə bir şəxsiyyət idi ki, inqilabi mədəniyyət və sənət diskursunu təqdim etdi və sənət ilə inqilab arasında dərin bir dönüş yaratdı.

Universitet müəllimi əlavə etdi ki, şəhid Avininin baxışına görə – onun yazılarına əsaslanaraq – İslam İnqilabı bir dəyərlər inqilabıdır. O deyirdi: “Biz inqilabçı bir cəmiyyətik və dinə qayıtmaq istəyirik. Bu isə bizim hər şeyə baxışımızı dəyişdirmişdir.” Onun fikrincə, İslam İnqilabı bu dövrdə misilsiz bir hadisədir ki, çoxlu dəyişikliklərə səbəb olub və hələ də bərəkətləri davam edir. O, vurğulayırdı ki, inqilabın mahiyyətini anlamaq üçün onu dərindən dərk etmək lazımdır.

İnqilabi gəncliyə ilham verən

Nərgiz Şakirzadə (Qadınlar İlahiyyat Seminariyasının tədqiqatçısı) isə qeyd edib: Şəhid Avininin qalan əsərlərinin əsas xüsusiyyətlərindən biri odur ki, bu əsərlər hələ də inqilabi gənclərə effektiv məzmun istehsalı yolunda ilham verir.

O əlavə edib: Şəhid Avini, incəsənətin mahiyyətini və ali sənət yaratmağın əsaslarını dərindən bilən bir dahi sənətkar idi. O, bu biliklərlə gənclərin istiqamətləndirilməsində mühüm addımlar atdı. Şəhadətindən 34 il keçməsinə baxmayaraq, onun yazılı və qeyri-yazılı əsərləri ilahi maarif və ali sənətə maraqlı olan gənclər üçün yolgöstərici və faydalı bir mənbə olaraq qalır.

Şəhid Avininin baxışına görə sənət yaratmaq nə deməkdir

Bu mədəni və media fəalı bildirib: Seyid Mürtəza Avininin fikrincə, sənət sənətkarın təxəyyülünün təcəssümüdür. Sənətkar bunları xəyal aləmindən gətirir və bu təfəkkür və ahəng nəticəsində buna sənət adı verilir. O, hesab edirdi ki, sənət işi bir yaradışdır, istehsal deyil. Onun fikrincə, sənət bir mərhələdə mənanın nəfslə, zehinlə və ruhla təcəlli etməsidir, lakin digər mərhələdə isə sənət istehsal olunur – yəni sənətkar bu qəbul etdiyi məqamları ifadə etmək üçün müxtəlif texnikalardan istifadə etməlidir.

O əlavə edib: “Rəvayəti-Fəth” sənədli filmlərinin müəllifi olan Aviniyə görə, həqiqi sənət “həqiqətə vurğunluğun dastanı”dır və bu vurğunluğun ifadə gücü ilə birlikdədir. O, inanırdı ki, həqiqi sənət – kamillik və fəzilətdir və bu, yalnız səthi və emosional auditoriya üçün əyləncəli məhsullarla əldə olunmur. Buna görə də Avini modern sənəti tənqid edərək deyirdi ki, modern sənət əyləncəyə yönəlmişdir və əsas məqsədi insanları əyləndirmək, gündəlik həyatın problemlərindən uzaqlaşdırmaqdır.

İnqilabçı və daim narahat bir sənətkar

Şakirzadə vurğuladı ki, şəhid Avini duyğusal, qayğıkeş və dəyişiklik axtaran bir inqilabi sənətkar idi. O, öz əsərlərinin birində açıq şəkildə deyir: “Sənət, həqiqətə vurğunluqdur və bu vurğunluğu ifadə etmək gücü ilə yanaşıdır. Sənətkar həm bu vurğunluğu yaşamalı, həm də onu ifadə etmək qabiliyyətinə malik olmalıdır. Bunlardan biri çatışmasa, əsər yaranmaz. Əsas lazım olan həqiqətə vurğunluqdur və ifadə gücü isə kifayət edən şərtdir.”

O qeyd edib ki, şəhid Avini öz təsiredici dili və qalıcı sənəti ilə təmiz və inqilabi sənətin öncüsü oldu. Seyyidüşşühəda əl-Qələm baxımından inqilab sənəti tarixə bağlı bir mövzu deyil – o daim müxtəlif sahələrdə təsirli və ilhamverici ola bilər, şərt odur ki, sənətkar islamı və inqilabı əsas alan bir düşüncə ilə hərəkət etsin.

Şakirzadə əlavə edib: Şəhid Avininin baxışı, İslam İnqilabının banisinin sözlərinin bir tərcüməsidir – “Biz inqilabımızı bütün dünyaya ixrac edəcəyik.” Şəhid Avinilər ilə sırf görünüş və maddi gözəllik arxasınca olan “sənətkar görkəmli”lər arasındakı fərq odur ki, onlar ali, orijinal və qalıcı sənət yaratmaq məqsədi güdürlər. Belə sənətdə isə fədakarlıq, doğruluq, ədalət və haqqsevərlik kimi insani fəzilətlər ön plandadır.

Mətnin sonu.