çərşənbə axşamı 15 aprel 2025 - 15:34
Məzhəbi tənqid edənlərin düçar olduqları yalnış

Hövzə Xəbər Agentliyinin məlumatına görə, Həzrət Ayətullah Məkarim Şirazi belə buyurub: Məzhəbi tənqid edənlər “məzhəb təəssübkeşliyi” və səhv düşüncələrlə qarışdırıblar, çünki biz müxtəlif məzhəblərin göstərişlərini araşdırdıqda görürük ki, hamısı insanın xoşbəxtliyi üçün göndərilib, baxmayaraq ki, zamanla inkişaf ediblər.

Hövzə Xəbər Agentliyinin məlumatına görə, Həzrət Ayətullah Məkarim Şirazi yazısında "dini ardıcıllar arasında ixtilaf və müharibənin mənbəyi" sualına cavab verərək deyib:

Sual: Dini ardıcıllar arasında ixtilaf və müharibənin səbəbi nədir? Din münaqişə və qarşıdurmaya səbəb olmurmu?

Qısa cavab:
Bəzi qərbli yazıçılar, dinləri insan arasında parçalanma və müharibəyə səbəb olaraq qiymətləndirmişlər, amma diqqət yetirilməlidir ki:
Birincisi, ixtilaflar əslində, dinə sadiq olanlarla dinə qarşı olanlar arasında olub, müxtəlif dinlərin ardıcılları arasında müharibə də onların dini təlimatlarına görə olmamışdır. İkincisi, dinin tamamilə ortadan qaldırıldığı cəmiyyələrdə müharibələr daha dəhşətli şəkildə yayılmışdır. Üçüncüsü, ilahi dinlər, irqçiliyə qarşı olan xüsusiyyəti sayəsində, bu cür müharibələrin qarşısını almışdır. Dördüncüsü, bəzi dini müharibələr insan azadlığı uğrunda olub.

Ətraflı cavab:
Bəzi qərbli yazıçılar dinlər və məzhəbləri tənqid edərək demişlər ki, onlar insan arasında parçalanma və nifaq yaratmış və bu yolda çoxlu qan tökülüb. Çünki tarixdə çoxsaylı dini müharibələr baş vermişdir. Bu şəkildə onlar dinləri məhkum edib, müharibə və qarşıdurmanın səbəbi kimi göstərmək istəyiblər. Lakin diqqət yetirilməlidir ki:
Birincisi, ixtilaflar əslində, dinin doğru ardıcılları ilə dinə qarşı olanlar arasında baş vermişdir. Əgər biz fərqli dinlərin ardıcılları arasında da müharibə və qarşıdurmalar müşahidə ediriksə, bu, onların dini təlimatlarına görə deyil, məhz dinlərin təhrif olunması, əsassız təəssübkeşliklər və ilahi dinlərin xurafatlarla qarışdırılması nəticəsində baş vermişdir.

İkinci olaraq:
Bugünlərdə din (ya da ən azından dinin təsiri) bəşəriyyətin bir hissəsindən tamamilə çıxarılmışdır, halbuki biz görürük ki, müharibələr daha dəhşətli şəkildə genişlənib və daha geniş ərazilərdə və daha böyük şiddətlə davam edir.

Bunlar dinə görəmi baş verir?! Yoxsa insanların kollektiv üsyan ruhu bu müharibələrin həqiqi mənbəyidir? Bir gün dini pərdədə, digər gün siyasi və iqtisadi məktəblərin pərdəsində və digər günlərdə başqa pərdələrdə özünü göstərir.

Buna görə də, din burada günahkar deyil, üsyankar insanlar günahkardır və onlar müxtəlif bəhanələrlə müharibə alovlarını alovlandırırlar.

Üçüncüsü:
İlahi dinlər, xüsusilə İslam, irqçilik və millətçilik əleyhinə olan xüsusiyyəti sayəsində, çoxsaylı irq, coğrafi və qəbilə sərhədlərinin aradan qaldırılmasına səbəb olmuş və bu sərhədlərdən qaynaqlanan müharibələr təbii olaraq ortadan qalxmışdır. Beləliklə, dinin işığında bəzi müharibələr bəşəriyyətin tarixindən silindi.

Bundan əlavə, bütün ilahi dinlərin diqqət yetirdiyi sülh, dostluq, əxlaq və insanlıq hissləri, müxtəlif xalqlar arasındakı düşmənçilik və nifrəti azaltmaqda dərin təsirə malik olmuş və hələ də olmaqda davam edir.

Dördüncüsü:
İlahi dinlərin əsas missiyalarından biri də, əzilmiş və məhrum təbəqələri azad etmək olmuşdur. Bu səbəblə, peyğəmbərlərlə onların davamçıları arasında, Fironlar və Nəmrudlar kimi zalımlar və istismarçılarla mübarizələr baş vermişdir.

Bu müharibələr – ki, əslində insan azadlığı uğrunda aparılan cihadlar hesab olunurdu – dinlər üçün nöqsan deyil, əksinə onların güc və dəyər mənbəyidir. İslam Peyğəmbərinin (s) bir tərəfdən Məkə müşrikləri və sələmçiləri ilə, digər tərəfdən Bizans imperatorları (Qeysərlər) və Sasani şahları (Kasralar) ilə apardığı savaşlar da bu qəbildəndir.

Məzhəbi tənqid edənlər, əslində “din” ilə “dini təəssübkeşlik” və azmış düşüncələri bir-birinə qarışdırırlar. Halbuki biz məzhəblərin göstərişlərini araşdırdıqda görürük ki, onların hamısı eyni məqsədi güdür və insanın səadəti üçün göndərilmişdir – zamanla inkişaf etmiş olsalar da.

Əslində, ilahi dinlər göydən enən yağış damlalarına bənzəyirlər – bu damlaların hamısı həyat bəxş edir. Amma bu yağış çirklənmiş torpaqlara düşdükdə – biri duzlu, digəri acı – müxtəlif rəng və dad alır. Bu fərqlər yağışdan deyil, torpağın çirkliliyindən qaynaqlanır. Lakin inkişaf prinsipinə əsasən, sonuncu din  "İslam"  ən kamil olanıdır.

Qeyd: Bu mətn Ayətullah Əl-Üzma Məkarim Şirazinin “Nümunə Təfsiri ” əsərinin 47-ci çapı, 2-ci cild, s. 299 və 553-dən götürülmüşdür.
Mətnin sonu.

Etiketlər

Rəyiniz

You are replying to: .
captcha