Hövsə Xəbər Agentliyinin müxbirinin verdiyi məlumata görə, beynəlxalq münasibətlər üzrə mütəxəssis və “Dünyanın gələcəyi, Vahid ümmət” kitabının müəllifi xanım Süməyyə Çiti, “Bir ümmətin sabahı” adlı tədbirdə — hansı ki, “Dünyanın gələcəyi, Vahid ümmət” kitabının tənqidi və təhlilinə həsr olunaraq Fikrət media platformasında keçirilmişdir — çıxış edərək bildirib:

Qurani-Kərimdə səkkiz dəfə “vahid ümmət” ifadəsi işlədilib və bu, məsələnin nə qədər əhəmiyyətli olduğunu göstərir. O vurğulayıb ki, bu səkkiz haldan yalnız birində “vahid ümmət” birbaşa müsəlmanlara aid edilir. Bununla yanaşı, “vahid ümmət” anlayışının tərifi və təfsiri ilə bağlı ortaq və birmənalı fikir mövcud deyil.

Xanım Çiti əlavə edib ki, ölkəmizin konstitusiyasının 11-ci maddəsi də məhz vahid ümmət ideyasına əsaslanaraq tərtib olunmuşdur. Lakin təəssüf ki, hazırda ölkənin humanitar elmlər sahəsində sekulyar yanaşmalar üstünlük təşkil edir. Bu da o deməkdir ki, beynəlxalq münasibətlər sahəsində işlədilən bir çox anlayışlar Quranın təlimatlarından uzaqdır. Halbuki biz müqavimət cəbhəsi sahəsində həm nəzəri ədəbiyyat yaratmağa, həm də bu fikirlərin ictimai səviyyədə tətbiqinə ehtiyac duyuruq.

Tövhid cəmiyyəti və ədalət anlayışının rolu.

Süməyyə Çiti həmçinin qeyd edib ki, “vahid ümmət” anlayışı yalnız dini bir termin deyil, eyni zamanda tövhidə əsaslanan bir cəmiyyətin necə qurulması məsələsinə yönəlmiş mühüm bir konsepsiyadır. Bu gün dünyada qloballaşma və onun həyata keçirilməsi aktual məsələyə çevrilib. Bu səbəbdən, yeni İslam sivilizasiyasının qurulmasından əvvəl, biz tövhid anlayışı üzərində qurulan bir dünya üçün vahid ümmət ideyasını reallaşdırmağa çalışmalıyıq.

 Xanım Çiti  həmçinin vurğulayıb ki, son aylarda ABŞ universitetlərində tələbələrin sionist cinayətlərinə qarşı etirazları və Qəzzaya dəstəyi, vahid ümmətə doğru atılmış mənəvi bir addımdır. Hətta həmin tələbələr müsəlman olmasalar belə, fitri ədalət duyğusu və zülmə qarşı çıxmaq ruhiyyəsi ilə bu hərəkətləri sərgiləyirlər. Bu da göstərir ki, vahid ümmət anlayışı yalnız dini deyil, həm də insani və ümumbəşəri bir təmələ dayanır.

Müqavimət cəbhəsi – “Vahid ümmət”in gerçəkləşməsi yolunda liderlik.

Xanım Sümiyyə Çiti qeyd edib ki, müqavimət cəbhəsi, bu gün tövhid cəmiyyətinin formalaşması və “vahid ümmət”in yaradılması yolunda liderlik rolunu oynayır. O bildirib ki, “vahid ümmət”in birinci mərhələsi şiə icmasıdır, və müqavimət cəbhəsi məhz bu icmanın xülasəsi və simvoludur. Növbəti mərhələdə isə biz azadlıqsevər və haqq tərəfdarları ilə qarşılaşırıq.

Xanım Çiti əlavə edib: Bu gün yeni dünya nizamından danışdıqda, ilk öncə dəqiq başa düşməliyik ki, nədən söhbət gedir. Biz hazırda Amerikanın zəifləməsi, Çin və Rusiyanın güclənməsi və Almaniya kimi ölkələrin regional güclərə çevrilməsi ilə qarşı-qarşıyayıq. Amma diqqətlə baxdıqda görərik ki, bu dəyişikliklər sadəcə güc mərkəzlərinin dəyişməsidir və əslində nizamın mahiyyəti eyni qalır. Bu, sadəcə olaraq qüvvələrin yer dəyişməsidir.

Tövhidə əsaslanan nizam və Vilayəti Fəqih.

“Dünyanın gələcəyi, Vahid ümmət” kitabının müəllifi sözlərinə belə davam edib: Bugün yalnız Vilayəti Fəqihə əsaslanan tövhidçi sistem mənəvi bir dünya nizamı təqdim edə bilər. Buna görə də Vilayəti Fəqih nəzəriyyəsinin bu gün genişlənməsi xüsusilə əhəmiyyətlidir.

Çiti qeyd edib ki, tövhid nizamının mərkəzində ədalət dayanır və bu, təhlillərdə diqqət edilməli olan əsas amildir. Ali Rəhbərimiz də deyib ki, biz kütləvi qırğın silahları, xüsusilə atom bombası istehsal etməyə yönəlməyəcəyik. Bu yanaşmanın əsasını ədalətə əsaslanan tövhid baxışı təşkil edir. Amma bu gün dünyada mərkəzi anlayış mənfəətdir, buna görə də ziddiyyətlər yaranır. Hegemon güclər özləri üçün silahlar istehsal edir, amma digər ölkələrə onları bariyerlər qoyaraq əlçatmaz edirlər.

Təbyinin (aydınlatmanın) əhəmiyyəti nədən ibarətdir?

Sümiyyə Çiti bildirib: Məhz bu nöqtədə Ali Rəhbərin təbyin məsələsinə verdiyi önəmin səbəbini başa düşürük. Təbyin vasitəsilə insanlar qlobal güc sistemi və hegemon qüvvələrin məqsədləri ilə daha dərindən tanış olur. Eyni zamanda, xalqın seçimlərinə təsir etmə gücü, bizim üçün önəmli mövzulardan biridir və vahid ümmət kimi geniş bir konsepsiyanın kölgəsində bu məsələni nəzərə almaq vacibdir.

O əlavə edib: Fiqhi-siyasi baxımdan “Darül-İslam” anlayışı da İslam ölkəsinin digər ölkələrlə münasibətlərini və qarşılıqlı əlaqələrini əhatə edir. Bu məsələ də “vahid ümmət" müzakirəsində mühüm yer tutur. Əgər bizim vahid ümmət barədə aydın və konkret tərifimiz olmasa, beynəlxalq münasibətlərdə, məsələn Qəzza ilə həmrəylik məsələsində, lazımi və layiqli bir mövqe tuta bilmərik.

Qəzzadakı zülmə qarşı müdafiə yolları.

Beynəlxalq münasibətlər üzrə tədqiqatçı və mütəxəssis əlavə edib: Qəzza müharibəsindən çıxış yolu, ədalətə əsaslanan strategiyalarla, vahid ümmət konsepsiyası çərçivəsində mümkündür. Bu məsələ yalnız İslam ümməti ilə məhdudlaşmır, daha geniş bir kontekstdə düşünülməlidir. Bu səbəbdən beynəlxalq təşkilatlar qurmaq, beynəlxalq müqavilələr formalaşdırmaq böyük önəm daşıyır. Eyni zamanda, beynəlxalq hüquq çərçivəsində yeni müttəfiqliklər və koalisiyalar yaratmaq da ciddi şəkildə diqqətə alınmalı və izlənilməlidir.

O qeyd edib: Qəzza xalqının hüquqlarını müdafiə etmək üçün xalq mərkəzli qlobal həmrəylik, həmçinin mövcud beynəlxalq təşkilatların bütün imkanlarından istifadə zəruridir. Bundan başqa, böyük mərcəyi-təqlidlərin verdiyi fətva və hökmlərin beynəlxalq hüquqi zəmanətə çevrilməsi istiqamətində də addımlar atılmalıdır.

O, dedi: Millətlər, mədəni, siyasi və ictimai mövzular ətrafında ortaq nöqtələrə yönəlib, vahid ümmətin reallaşması üçün zəmin hazırlaya bilərlər.

Müzakirə və vahid ümmət məsələsi arasındakı əlaqə.

Sümiyyə Çiti qeyd edib ki, müzakirə müqavimət cəbhəsinin bir hissəsi kimi qəbul edilə bilər. O əlavə olaraq bildirib ki: Bu gün biz zəif mövqedə deyilik və bu vəziyyətdə müzakirə şərtlərini qarşı tərəfə biz təhqir etmişik. Əsas olan isə budur ki, müzakirə, bizim qarşısını alma strategiyamızın bir hissəsi ola bilər.

Xanım Çiti sözlərinə davam edərək bildirib: Həqiqət odur ki, bu gün ölkəmizdə humanitar elmlər sekulyardır və vahid ümmətin gerçəkləşməsinə mane olmaq bir yana, onlar heç bir şəkildə dəstək də vermirlər. Təəssüf ki, bizim bir çox universitet cərəyanlarımız bu məsələdə liberalizmə bürünüb və mən şəxsən universitetdəki tezisimi hazırlarkən çox ciddi çətinliklərlə üzləşdim.

O vurğulayıb: Buna baxmayaraq, əsas məsələ odur ki, qlobal müqavimət ədəbiyyatını zülmə qarşı inkişaf etdirməliyik və humanitar elmlər sahəsində bu mövzuda işlər görməliyik.

Xanım Çiti sözlərini belə tamamlayıb: Qəzza və Filistin məsələsində hegemon qüvvələrin maraqlarını şübhə altına almaq xüsusi diqqət tələb edir, çünki bu gün Qəzza dünyanın diqqətini cəlb etmək üçün ən yaxşı mövzu və məsələlərdən biridir.