Hövzə Xəbər Agentliyinin verdiyi məlumata əsasən, Ölkə üzrə Elmi Hövzələrin rektoru Ayətullah Əlirza Ərafi bu gün Qum şəhərində Məsumiyyə mədrəsəsinin konfrans zalında keçirilən Əllamə Hilli (r) adlı 16-cı toplantının sonuncu mərasimində çıxış edərək, İslam cəmiyyətinin elmi inkişaf və tərəqqisində tədqiqatın əhəmiyyətinə toxunaraq deyib: Hövzə tədqiqatları elmin və İslam düşüncəsinin çiçəklənməsi istiqamətində təsirli ola bilməsi üçün hərtərəfli və dəqiq məzmuna malik olmalıdır. Bu tədqiqatlar cəmiyyətin elmi və dini hədəflərinin gerçəkləşdirilməsi yolunda ciddi və əsaslı şəkildə irəliləməlidir.
Elmi Hövzələrin rektoru əlavə edib ki, idarəçilər, proqram hazırlayanlar və tərtibatçılar xüsusilə də elmi və dini məsələləri cəmiyyətə çatdıran şəxslər bu tədqiqatların əhəmiyyətini dərindən anlamalı və bu məqsədlərin reallaşdırılması və irəlilədilməsi üçün tədqiqat sahələrində əsaslı və praktik addımlar atmalıdırlar.
İslam qurluşunun məqsədlərinin həyata keçirilməsində tədqiqatların əhəmiyyəti
Qum Elmi Hövzəsinin Ali Şura üzvü əlavə edib kii, tədqiqat və araşdırma cəmiyyətin idarə olunmasında və İslam qurluşu üzərində təsir göstərməkdə əsas rol oynayır. Biz hamımız bilməliyik ki, İslam qurluşunun məqsədlərinin irəlilədilməsi həqiqi din və İslam düşüncəsinin təbliği üçün elm bilik, tədqiqat və ağıl yürütmə zəruridir.
Qum Elmi Hövzələrin müəllimlər birliyinin üzvü qeyd edib ki, dində səmərəli iştirakımız və dini müzakirələrin qurulması tədqiqat və elmi araşdırmalara əsaslanmalıdır. Hövzələrin bütün qurumlarında tədqiqatlar dini vəzifə və məqsədlərin həyata keçirilməsində mərkəzi rol oynamalıdır.
Əsas və tətbiqi tədqiqatlar
Ayətullah Ərafi həmçinin tədqiqatın elmi və dini diskursların formalaşmasındakı əhəmiyyətli rolunu vurğulayaraq deyib: Tədqiqat, bütün diskurs yaratma məqsədlərinin və İslami sistemdə rol oynama fəaliyyətinin əsasını təşkil etməlidir. Bu fəaliyyət elm və araşdırmaya əsaslanır.Əziz tələbələr, gənc və dəyərli müəllimlər İslam qurluşunun və İslam İnqilabının irəlilədilməsi üçün həm əsas, həm də tətbiqi tədqiqatlarla çalışmalıdırlar.
O əlavə edib ki, hövzə tədqiqatçılarının əsas vəzifələrindən biri etibarlı mətnlərdən elmi və dini nəticələr çıxarmaq və onları sistemli düşüncə strukturlarına çevirməkdir. Bu iş ömürlük səylər və davamlı çalışqanlıq tələb edir və minlərlə tədqiqatçı bu yolda addım atmalıdır ki, İslam qurluşunu gündən-günə bərpa edib inkişaf etdirə bilək. Nəticədə əsas məqsədimiz elm və dini tədqiqatlara əsaslanaraq İslam sivilizasiyasını inkişaf etdirmək olmalıdır.
Fikir və düşüncənin yaradılması, söz və sivilizasiya nəzəriyyələrinin qurulması
Ayətullah Ərafi bildirib ki, dini sahələrdə elmi nəticələrin digər bir mərkəzi istiqaməti fikir və düşüncənin yaradılması, söz və sivilizasiya nəzəriyyələrinin qurulmasına əsaslanır. Bu proses dərin və səmərəli tədqiqatlardan doğmalıdır.
Elmi Hövzələrin rektoru həmçinin son illərdə görülən səylərə diqqət çəkərək deyib: Hövzə illik kitab konfransında və elmi toplantılarda tədris və tədqiqat fəaliyyətlərinin müxtəlif növləri barədə hesabatlar təqdim olunub ki, bu da fərqli sahələrdəki irəliləyişlər və dəyərli fəaliyyətləri göstərir. Bununla belə, diqqətlə baxdıqda və elmi cəmiyyətin ehtiyaclarını araşdırdıqda görürük ki, hələ də bir çox elmi suallara kifayət qədər cavab verə bilmirik.
Ehtiyaclara cavab verməyin zərurəti
Qəyyumlar Şurasının üzvü elmi və tədqiqat ehtiyaclarına cavab verməyin əhəmiyyətini vurğulayaraq deyib: Biz elmi sualların və ehtiyacların çoxluğu ilə üzləşmişik və bunlara cavab verməliyik.
Bu ehtiyaclar yalnız nəzəri suallara cavab verməklə məhdudlaşmır, həmçinin müxtəlif elmi və dini sahələrdə də həll yolları tapılmalıdır. Hövzə səmərəli şəxslər yetişdirməlidir ki, müxtəlif elmi mədəni və sosial sahələrdə rol oynaya bilsinlər.
Elmi Hövzələrin rektoru həmçinin fiqh, kəlam, hədis və İslam sahələrində elm və nəzəriyyə yaradılmasına diqqət çəkərək bildirdi: Bu sahələrdə yüksək elmi səviyyəyə çatmaq istedadı və qabiliyyəti olan şəxs şübhəsiz tədqiqat və araşdırmalarla məşğul olmalıdır. Bu gənc tələbələr üçün vacib vəzifədir və onların gündəlik işlərinin prioriteti olmalıdır. Böyüklərimizin də vurğuladığı kimi, elm və tədqiqat yolunda addım atmaq lazımdır.
Sivilizasiya nəzəriyyələrinin yaradılmasının zəruriliyi
Ayətullah Ərafi əlavə edib: Ümumilikdə, hövzələr yalnız elm yaratmaqla kifayətlənməməli, həm də sivilizasiya nəzəriyyələri hazırlamalı, İslam qurluşunun dərin təhlillərini aparmalı və qlobal səviyyədə fəal iştirak etməlidirlər. Bu, gənc tələbələrin üzərinə düşən elmi və dini yüksəliş istiqamətində həyata keçirilməli olan bir vəzifədir.
Tələbələr İslam elmlərinin nəzəriyyəçilik zirvəsinə çatmalıdırlar
Qum Elmi Hövzəsinin müəllimlər birliyinin üzvü müəllimlərə və tələbələrə müraciət edərək dedi:
Əziz və hörmətli tələbələr, elmi hazırlığınızı özünüzdə görürsünüzsə, bunu şəri vəzifə və vacib bir məsuliyyət kimi qəbul etməli və elmi səylərinizi gücləndirmək üçün çalışmalısınız. Bu məsuliyyət gənc və əziz tələbələrimizin üzərinə düşür: Səbir, möhkəmlik və davamlılıqla ictihad əhdinə sadiq qalmalı və müxtəlif sahələrdə elmi nəzəriyyə yaratmaq və elm inkişaf etdirmək istiqamətində addım atmalısınız.
O, həmçinin vurğuladı ki, cəmiyyətin çağdaş ehtiyaclarına və qlobal dəyişikliklərə diqqət yetirmək vacibdir: Bugünkü dünyada elm keçmiş ənənələrin çərçivəsində məhdudlaşmamalıdır. Tələbələr və tədqiqatçılar yeni dəyişikliklərə baxaraq, insan cəmiyyətinin və İslami ümmətin ehtiyaclarına cavab verən elmi məhsullar yaratmalıdırlar. Hövzələr müasir dövrün düşüncə və fəlsəfə ehtiyaclarına cavab verməli və buna görə ictihad və yeni düşüncələr zəruridir.
Hövzə tədqiqatları dəqiq və mötəbər olmalıdır
Ayətullah Ərafi elmi tədqiqatların və hövzə araşdırmalarında dəqiqliyin əhəmiyyətinə toxunaraq dedi: Hövzə tədqiqatları dəqiq və etibarlı olmalıdır. Tələbələr və tədqiqatçılar etibarlı ictihad və məntiqi mənbələrdən istifadə etməli, səthi yanaşmalardan və səhv metodlardan çəkinməlidirlər. Əlimizdə olanlarla kifayətlənmək olmaz. Çünki İslam qurluşu və İslam İnqilabı xüsusilə İslamın düşüncə sahələrində, həmişə daha çox araşdırma və mənbələrin tamamlanmasına ehtiyac duyur.
O, həmçinin İmam Xomeyni (r), Əllamə Təbatəbai (r), Şəhid Mütəhərri (r) və Şəhid Sədr (r) kimi böyük alimlərin sivilizasiya və İslam diskursunun inkişafındakı elmi mövqeyinə diqqət çəkərək deyib: Bu böyük şəxslər İslam düşüncəsinin nümunələridir və biz onların nailiyyətlərindən faydalanmalı, eyni zamanda özümüz də bu yolda çalışmalıyıq. Bu sivilizasiya diskursu dəqiq və sənədləşdirilmiş tədqiqatlar tələb edir və bu iş etibarlı ictihad mənbələri ilə yüksək dəqiqliklə aparılmalıdır.
Etibarlı ictihad mənbələrindən istifadə zərurəti
Elmi Hövzələrin rektoru əlavə edib: Çoxsaylı elmi və dini məsələlərdə hələ də tədqiqat çatışmazlığı mövcud olsa da, hövzə araşdırmalarına və tədrisinə xüsusi diqqət yetirməliyik. Biz cəmiyyətin və İslam qurluşunun fikir və dini ehtiyaclarını qarşılamaq üçün dərin və sənədləşdirilmiş tədqiqatlar aparmalı, araşdırmalarda səthi yanaşmalardan çəkinməliyik.
Yeni sahələrə motivasiyalı və yaradıcı şəxslərin daxil olmasının zəruriliyi
Ayətullah Ərafi elmi və texnoloji sahələrə müdrik və motivasiyalı şəxslərin daxil olmasının vacibliyinə toxunaraq bu sahələrdə yenilikçilik və təşəbbüsün əhəmiyyətini vurğulayaraq dedi: Tam əminliklə deyə bilərəm ki, yeni elmi və texnoloji sahələrə daxil olmaq üçün müdrik və motivasiyalı şəxslərə ciddi ehtiyac var. Bu şəxslər yaradıcı və innovativ sahələrə daxil ola bilməli, eyni zamanda mövzuların bütün aspektlərinə dərindən və geniş baxışa malik olmalıdırlar.
O, əlavə etdi: Bu istiqamətdə başqa vacib məqamlara da diqqət yetirmək lazımdır. Onlardan biri koqnitiv elmlər və qabaqcıl texnologiyalarda sürətli dəyişikliklərə diqqət yetirməkdir. Bu dəyişikliklər, xüsusilə süni intellekt və yeni texnologiyalar vasitəsilə baş verənlər, elmi və tədqiqat yolumuzu əsaslı şəkildə dəyişdirib.
Süni intellekt sahəsində böyük dəyişikliklər
Elmi Hövzələrin rektoru süni intellekt və onun alətlərində baş verən böyük dəyişikliklərə diqqət çəkdi və əlavə etdi: “On il öncə süni intellektin bu gün gördüyümüz kimi alətləri mövcud deyildi. Bu gün isə bu sahədəki geniş irəliləyişlər sayəsində onun üstünlükləri və çatışmazlıqları açıq-aşkar görünür. Gələcəkdə bu sahədə daha genişmiqyaslı dəyişikliklər baş verəcək və bu elm və tədqiqatlarda əsaslı dəyişikliklərə səbəb olacaq.
O həmçinin bildirib ki, elmi tədqiqatlar bu dəyişikliklərə uyğun olaraq yenidən qurulmalıdır və tədqiqat və araşdırma üsulları yenidən nəzərdən keçirilməlidir. “Yeni dünyada tədqiqatçılar müasir texnologiyalar insanın düşüncə və öyrənmə qabiliyyətinə əsaslanan yeni tədqiqat üsullarına diqqət yetirməlidirlər deyə o vurğuladı.
İran elmi diskursun əsas sütunlarından birinə çevrilib
Qum Elmi Hövzələr cəmiyyətinin üzvü, tərcümə və bilik ötürülməsi sahəsində baş verən əsas dəyişikliklərə diqqət çəkərək bildirdi: Açıq şəkildə demək olar ki, son 41 il ərzində müxtəlif dillərə elmi əsərlərin tərcüməsi sayəsində İran elmi diskursun əsas sütunlarından birinə çevrilib.
Əlavə etdi: Bu gün müasir texnologiyalardan istifadə edərək biliklərin müxtəlif dillərə avtomatik tərcümə və ötürülməsi mümkün olub. Bu dəyişiklik sayəsində inqilabın elmi diskursunun 80–90 faizi asanlıqla əlçatan vəziyyətə gəlib.
O, həmçinin bu prosesdə süni intellekt və texnologiya alətlərindən istifadənin əhəmiyyətini vurğulayaraq qeyd etdi: “Əgər bu tendensiya davam edərsə, yaxın gələcəkdə bütün mədəniyyətlər və biliklər bütün dünya insanları üçün asan və avtomatik şəkildə əlçatan olacaq. Bu dəyişiklik elm və tədqiqat sahəsində böyük dəyişikliklər yarada bilər.
Yeni texnologiyalar sahəsində dərin və əsaslı dəyişikliklər
Ayətullah Ərafi yeni texnologiyalar sahəsində baş verən böyük və əsaslı dəyişikliklərə işarə edərək qeyd etdi: Bu sahədəki dəyişikliklər yalnız alətlərə təsir etmir, eyni zamanda texnologiyaların mahiyyətinə də təsir göstərir. Bu dəyişikliklər, xüsusilə böyük qərarların verilməsi və məsləhət proseslərində ağır nəticələr doğurur və sadə problemlərin həll üsullarına da təsir edir.
O əlavə edib: Keçmişdə bir çox məsələlər daha sürətlə həll edilirdisə, indi problemlər o qədər mürəkkəbləşib ki, onların mahiyyətinə xüsusi diqqət yetirmək lazımdır. Bu dəyişikliklər yalnız məsələlərin məzmununda deyil həm də onların həll üsullarında əsaslı fərqlər yaratmışdır. Dəyişikliklərin sürətini nəzərə alaraq hiss olunur ki, keçmişdəki səylər və məqsədlər artıq indiki tələblərə effektiv cavab verə bilməyə bilər.
Yeni yaranan ehtiyaclara elmi və əxlaq baxımından yüksək səviyyəli kadrların yetişdirilməsi yolu ilə cavab verilməsi
Qum Hövzəsinin Ali Şura Məclisinin üzvü, cəmiyyət səviyyəsində elmi və əxlaqlı kadrların yetişdirilməsinin vacibliyini vurğulayaraq dedi: İnsanların elmi səviyyədə yetişməsi elmi və sosial sahələrdə səmərəli təsir göstərməsi zəruridir.
Elmi Hövzələrin rektoru həmçinin koqnitiv elmlərin mövqeyinə və onların ölkənin sosial və müdafiə sahəsindəki dəyişikliklərə təsirinə diqqət çəkərək universitetlər və tədqiqat mərkəzlərində elmin istehsalına xüsusi önəm verilməsinin vacibliyini qeyd etdi. O dedi: Sosial elmi universitet və tədqiqat mərkəzləri elmi məzmun və tətbiqi araşdırmalar hazırlayaraq, müdafiə və sosial güc də daxil olmaqla, bütün sahələrdə dəyişikliklərin əsasını qoymalıdırlar.
Tədqiqat və araşdırmada mühüm qanun
Ayətullah Ərafi daha sonra tədqiqat və əxlaq sahəsində “mühüm bir qanun” təqdim edərək dedi: Əxlaqda bir prinsip var ki, dini və insanlıq ənənəsində uzun tarixə malikdir və qərb onu “əxlaqın mühüm qanunu” adlandırır:
“Özünü başqasının yerinə qoy” və ya “özün üçün istədiyini başqası üçün də istə” bəziləri isə gümüş qanun kimi deyir: “Özün üçün istəmədiyini başqasına etmə.”
Tədqiqat və araşdırmada da bu prinsiplərdən faydalanmaq mümkündür. Araşdırmanın qanunu belə ola bilər: Tədqiqat “qaneedici” olmalıdır, yəni özümü onun yerinə qoymalıyam ki, o qəbul etmirsə düzgün cavabı verə bilim və onun düşüncə düyününü açım. Mən buna “tədqiqatın mühüm qanunu” adını vermişəm.
Elmi Hövzələrin rektoru “tədqiqatın mühüm qanununu" izah edərkən əlavə etdi: Tədqiqat və araşdırma sahəsində “özünü onun yerinə qoy” deməkdir ki, həmin gənc düşünən və ya qarşı tərəf mövzunu qəbul etməyə bilər, amma sizin tədqiqatınız onu qane etməlidir.
Ayətullah Ərafi, “tədqiqatın mühüm qanunu” mövzusunu tamamlayaraq vacib bir məqama da diqqət çəkdi: Elmi Hövzə Ali Rəhbərin ifadəsi ilə “xaricə yönəlmiş” olmalıdır. Təbliğ və tədqiqat, təlim və mənəvi axın yaratmaq sahələrində “qaneedici” olmalıdır. Buna görə də tədqiqat da “qaneedici” olmalıdır ki, auditoriyanı tanımaqla həm sualı düzgün anlaya bilək, həm də ona uyğun cavab verərək onu qane edə bilək.
Qum Hövzəsinin Ali Şura üzvünün sözlərinə görə, auditoriyanı tanımaq iki əsas elementdir: Bir tərəfdən mövzunu düzgün qəbul etmək, digər tərəfdən isə məsələni qaneedici şəkildə təqdim etmək.Hövzə tədqiqatçıları bu iki vacib məqama diqqət yetirməlidir.
O əlavə etdi: Bizim elmi tədqiqat və araşdırmalarımız cəmiyyətin real və hər gün ortaya çıxan ehtiyaclarına cavab verməlidir. Bu yalnız auditoriyanı və cəmiyyətin ehtiyaclarını dəqiq tanımaqla mümkündür. Doğru suallar vermək və uyğun cavablar almaq bir çox mövcud problemlərin həll açarıdır.
Qum Hövzəsinin Ali Şura üzvü həmçinin elmi və əxlaqi təbliğ və axın yaratmağın vacibliyini vurğulayaraq dedi: Bu gün gənc nəsil arasında elmi və əxlaqi axın yaratmaq ölkənin prioritetləri arasında olmalıdır ki, düşüncəli və məsuliyyətli bir cəmiyyət formalaşdıra bilək. Nəticədə elmi və əxlaqi təlim elmi kadrları və mütəxəssisləri cəmiyyətin böyük problemlərini həll etmək yoluna yönəldə bilər və ölkənin inkişafına töhfə verə bilər.
Elmi Hövzələrin beynəlxalq arenalarda aktiv rolunun vacibliyi
Ayətullah Ərafi Elmi Hövzələrin beynəlxalq səhnədə aktiv iştirakının vacibliyinə diqqət çəkərək dedi: Beynəlxalq sahələrdə belə proqramlaşdırma aparılmalıdır ki, İslamda qadın hüquqları məsələsini müzakirə edə bilək və bu sahədə digər baxış bucaqları və sistemlərlə dialoq quraq. Bu vacibdir çünki başqalarına İslamda qadın hüquqları haqqında tamamilə hökm verməyə imkan verilməməlidir.
O əlavə etdi: Auditoriyanı və onun ehtiyaclarını tanımaq bu yolda nəzərə alınmalı əsas məsələlərdəndir. Kitablar, çıxışlar və digər əsərlərimiz müxtəlif auditoriyalarla əlaqədə doğru və aydın mesajı çatdıracaq şəkildə hazırlanmalıdır. Bu elmi cihaddır ki, yalnız toplantılarda və elmi məclislərdə deyil, eyni zamanda ictimai və beynəlxalq müstəvidə də həyata keçirilməlidir.
Beynəlxalq səviyyədə elmi və mühüm cihad
Elmi Hövzələrin rektoru beynəlxalq səviyyədə elmi və mühüm cihadın vacibliyinə diqqət çəkərək bildirdi: Bu toplantılar və elmi fəaliyyətlər mühüm hərəkətlərin başlanğıcı olsa da, bu məsələlərə daha dərindən yanaşmalıyıq.
Elmi Hövzələrin elm inkişafı yolunda dəstəyin vacibliyi
Qum Hövzəsinin Ali Şura üzvü həmçinin məsul qurumların ilahiyyat məktəblərinin elmi inkişafını dəstəkləməkdəki roluna diqqət çəkərək dedi: İcra və mədəniyyət qurumlarının bu sahədə ağır vəzifələri var. Elmi və mühüm layihələri dəstəkləmək üçün dəqiq proqramlaşdırma aparmalıdırlar. Bu dəstək yeni kitablar, məqalələr diplom işləri və müasir elmi jurnallar şəklində həyata keçirilməlidir.
Ayətullah Ərafi sonda bildirib ki, bu sahədə dəyişikliklər artıq başlayır və ümidvar olduğunu qeyd etdi: İnşallah, bu il bu böyük dəyişikliklərin başlanğıcını görəcəyik və Allahdan bu yolda bizə kömək etməsini diləyirik.
Xəbərin sonu
Rəyiniz