Hövzə Xəbər Agentliyinin məlumatına görə, Ayətullah Əlirza Ərafi Qum şəhərinin Elmi Hövzələrinin müdir və elmi işlər üzrə müavinlərinin iştirakı ilə Məsumiyyə mədrəsəsinin konfrans zalında keçirilən iclasda çıxış edərək bildirdi: Cəmadiul-əvvəl və cəmadius-sani aylarını geridə qoymaqla, ibadət və mənəviyyat ayında ən seçkin və fəzilətli aylar sırasında yer alan mübarək Rəcəb, Şəban və Ramazan aylarına daxil oluruq. Bu üç ay insanın mənəviyyatını, əxlaqını və ruhiyyəsinin inkişafı və kamilləşməsi üçün hazır və əlverişli imkanlar yaradan xüsusi fürsətlərdir. Bu günlərdə süfrəsi açılan ilahi nemətlər Allah-taalaya yaxınlaşmaq, özünüdərk və ruhi yüksəliş üçün son dərəcə dəyərli fürsətlər təqdim edir.
Ölkənin Elmi Hövzələrinin rektoru bu böyük ilahi nemətə şükür etməyin zəruriliyini vurğulayaraq qeyd etdi: Uca Allaha şükür etməliyik ki, bir daha bərəkət və sonsuz mənəvi nemətlərin qapılarını üzümüzə açır. Ümid edirik ki, hamımız qarşıdakı bu ayların dualarından, zikrlərindən, əməllərindən və geniş mənəvi potensialından ən gözəl şəkildə faydalana bilək.
Elmi hövzə rəhbərlərinin istiqamətləndirici missiyası
Ayətullah Ərafi vurğuladı ki, bu ilahi nurlardan bəhrələnmək yalnız fərdi inkişafla məhdudlaşmır və əlavə etdi: Biz bu geniş ilahi süfrədən təkcə özümüz üçün istifadə etmirik; eyni zamanda başqalarının mənəvi, əxlaqi və ruhi inkişafına dəstək olmaq, onlara yol açmaq məsuliyyətini də daşıyırıq.
Elmi hövzələrin rektoru çıxışının davamında bildirdi: Elmi hövzələrin müdirləri, müavinləri və məsul şəxsləri ikiqat bir missiya və peyğəmbəranə bir məsuliyyət daşıyırlar. Bu missiya insanların yol göstərilməsi, istiqamətləndirilməsi və rəhbərliyi ilə bağlıdır ki, məhz bu da onların üzərinə düşən məsuliyyəti daha ağır, vəzifəni isə daha çətin edir.
Özünü islah etmə, dəyişdirici və istiqamətləndirici fəaliyyətin əsas şərti
O, başqalarının tərbiyəsi kimi mühüm bir mövqeyə toxunaraq vurğuladı: Hidayət və tərbiyə mövqeyində olan şəxslər daha yüksək dəyərə, fürsətə və əhəmiyyətə malik olsalar da, eyni zamanda daha çox təhlükə və təhdidlərlə də üzləşirlər. Bu səbəbdən özünütərbiyə hər kəs, xüsusilə də elmi hövzənin müdir və icraçıları üçün son dərəcə zəruri və fundamental bir məsələdir. Dəyişdirici fəaliyyət üçün özünütərbiyə və istiqamətləndirici rol üçün daxili hazırlıq xüsusi əhəmiyyət daşıyır və bu, daha dərin mənəvi, əxlaqi və intellektual hazırlıq tələb edir.
Tədqiqat rəhbərləri və dinə xidmətin ağır məsuliyyəti
Ayətullah Ərafi çıxışının başqa bir hissəsində elmi hövzələrdə tədqiqat rəhbərlərinin roluna toxunaraq bildirdi: Tədqiqatın istiqamətləndirilməsi məsuliyyətini daşıyan hörmətli dostlar çox çətin və çoxsaylı tələbləri olan bir vəzifə ilə üz-üzədirlər. Xüsusilə tədqiqat dinin, İslam maarifinin və ilahi ayələrin məqsədlərinin xidmətində olduqda, bu məsuliyyət daha da ağır və həssas xarakter daşıyır. Elmi hövzələrdə mənəviyyatın dərinləşdirilməsi, özünütərbiyə və dini tədqiqatların keyfiyyətinin yüksəldilməsinə eyni vaxtda diqqət yetirilməsi zəruri bir ehtiyacdır.
Hövzə tədqiqatı yalnız reallığın kəşfi deyil, həqiqətlərin müqəddəs şəriət hökmlərinə isnadıdır
Qəyyumlar Şurasının üzvü elmi hövzələrdə aparılan tədqiqatın digər elmi mərkəzlərdəki araşdırmalardan mahiyyət etibarilə fərqli olduğunu vurğulayaraq dedi: Elmi hövzədə tədqiqat yalnız bir elmi həqiqətin kəşfi və təqdim edilməsi ilə məhdudlaşmır. Əksinə, istiqamətləndirici bir missiya daşıyır və bu prosesdə həqiqətlər Uca Allaha və müqəddəs şəri hökmlərə isnad edilir. Bu xüsusiyyət hövzə tədqiqatçılarının məsuliyyətini qat-qat artırır.
O, sözünə davam edərək qeyd etdi: Elmi hövzələrdə tədqiqat mədəniyyətinin formalaşdırılması və bilik sərhədlərinin genişləndirilməsi sahəsində çalışanlar yaxşı bilirlər ki, tədqiqatın mahiyyəti, xüsusilə elm istehsalına və düşüncə formalaşdırılmasına yönəlmiş tədqiqat, mürəkkəb, seçkin və çətin bir prosesdir. Bu isə dəqiq metodoloji tələblər və yüksək elmi potensial tələb edir.
Dini tədqiqatın məsuliyyəti digər elmlərdən daha genişdir
Elmi Hövzələrin rektoru İslam elmlərində aparılan tədqiqatın digər sahələrdəki araşdırmalardan fərqli mahiyyət daşıdığını bildirərək əlavə etdi: Fizika, kimya və ya idrak elmləri kimi təcrübi və universitet elmlərində tədqiqatçının əsas vəzifəsi reallıqları düzgün və elmi metodlara əsaslanaraq ifadə etməkdir. Lakin dini düşüncə və İslam elmləri sahəsində bu məsuliyyət dəfələrlə artır.
Ayətullah Ərafi vurğuladı: Hövzə tədqiqatlarında və İslam elmlərində irəli sürülən hər bir fikir, son nəticədə Uca Allaha və müqəddəs şəriət hökmlərinə bir növ isnad xarakteri daşıyır və ya ilahi məqsədlərin və insan səadətinin reallaşdırılması üçün bu cür isnadlara əsaslanır. Məhz bu məqam müəllimlərin, tədqiqatçıların, tələbələrin və xüsusilə tədqiqat rəhbərlərinin üzərinə düşən məsuliyyət yükünü ciddi şəkildə artırır.
O, dini tədqiqatlarda düzgün elmi metodlara ciddi riayət olunmasının zəruriliyini vurğulayaraq qeyd etdi: Tədqiqat bütün sahələrdə düzgün metodologiyaya, davamlı səylərə və bütün imkanların səfərbər edilməsinə əsaslanmalıdır. Lakin söhbət Uca Allaha və şəriətə isnaddan getdikdə, bu məsələnin həssaslığı və nəticələri xüsusi şəkildə artır. Buna görə də, şəriət sahəsində dərinlik, dəqiqlik, metodoloji ardıcıllıq və bütün elmi gücü səfərbər etmədən fikir bildirən və səhvə yol verən tədqiqatçı, qat-qat daha ağır bir məsuliyyətlə üzləşmiş olur.
Elmi hövzədə tədqiqatın istiqamətləndirilməsi bəşəriyyətin səadət və nicatına yönəlmiş bir missiya
Ayətullah Ərafi elmi hövzələrdə tədqiqat müdir və rəhbərlərinə xitab edərək bildirdi: Siz yalnız bir elmi fəaliyyətin idarəedicisi və ya nəzarətçisi deyilsiniz. Siz şəriət müstəvisində tədqiqatın istiqamətləndiricilərisiniz. Bu tədqiqatın son məqsədi bəşərin səadəti, insanın hidayəti və insan cəmiyyətinin nicatıdır.
Qum Elmi Hövzəsinin müəllimlər cəmiyyətinin üzvü vurğuladı ki, məhz bu ali məqsəd sizin məsuliyyətinizi ikiqat artırır və tələb edir ki, hövzə tədqiqatları ən yüksək dəqiqliklə, elmi dərinliklə, metodoloji prinsipiallıqla və ilahi məsuliyyət hissi ilə həyata keçirilsin.
Düzgün təfəkkür formasının yayılması üçün misilsiz fürsətlər
Ayətullah Ərafi İslamın böyük bir sivilizasiya qarşıdurmasının mərkəzində yer aldığını qeyd edərək bildirdi: Bu gün pak şəhidlərin qanı, mərhum İmam Xomeyninin (r) rəhbərliyi və alimlər ilə böyüklərin mübarizəsi sayəsində İranda və dünyada düzgün İslam düşüncəsinin və Əhli-beyt (ə) maarifinin yayılması üçün misilsiz imkanlar yaranmışdır.
O, İslam dünyasının mövcud tarixi şəraitinə toxunaraq dedi: İslam İnqilabı və İslam dövləti qlobal miqyasda elə bir İslam düşüncə və ideya dalğası formalaşdırmışdır ki, bu, İslam tarixinin min ildən artıq dövründə tam mənası ilə analoqu olmayan bir hadisədir. Bu yeni imkanlarla yanaşı düzgün şəkildə tanınmalı və təhlil edilməli olan ağır və mürəkkəb çağırışlar da mövcuddur.
Qəyyumlar Şurasının üzvü əlavə etdi: Tədqiqat və araşdırma bu geniş meydanı düzgün şəkildə izləməli və təhsil, təbliğ, təşviq və bütün mədəni-dini fəaliyyətlərin əsasına çevrilməlidir.
Düzgün təfəkkür tərzi təlim, təbliğin və insanın hidayətinin əsasıdır
Ölkənin Elmi Hövzələrinin rektoru vurğuladı: Dini təlim və təbliğin bütün sahələrinin əsasında möhkəm intellektual baza dayanır və bu möhkəmlik yalnız düzgün düşüncə tərzi yolu ilə əldə edilir. Düzgün təfəkkür tərzinin formalaşmasının əsas mehvəri isə dərin və metodoloji cəhətdən əsaslandırılmış tədqiqatdır.
O qeyd etdi ki, bu sahədə fəaliyyət göstərənlər bütün bu istiqamətlərdə təsirli rol oynamalı və işin çətinliklərini bir neçə fundamental prinsip əsasında nəzərə almalıdırlar. Bu prinsiplərə müqəddəs şəri hökmlərə istinad, bəşərin hidayəti kimi ali məqsəd və mövcud sivilizasiya qarşıdurması səhnəsinin düzgün dərk edilməsi daxildir. Bir səhnə ki, keçmiş əsrlərdə ya ümumiyyətlə mövcud olmamış, ya da olduqca məhdud xarakter daşımışdır.
Qum Elmi Hövzəsi İslam İnqilabı üçün düzgün təfəkkür tərzinin mərkəzi
Ayətullah Ərafi elmi hövzələrin əvəzolunmaz mövqeyinə toxunaraq bildirdi: Bu gün bütün dünyada İslam İnqilabı üçün ideya istehsalının əsas dayağı və müasir insanın sonsuz ehtiyaclarına cavab verən başlıca mərkəz elmi hövzələrdir. Bu mərkəzlərin önündə isə Qum Elmi Hövzəsi dayanır.
O, bu məsuliyyəti “çox ağır bir missiya” olaraq xarakterizə etdi və əlavə etdi: Elmi, mədəni və dini sahədə həm qərargahda, həm də ön cəbhədə fəaliyyət göstərən hörmətli dostlar böyük vəzifələr və məsuliyyətlər daşıyırlar. Bu isə diqqət, dəqiq planlaşdırma və davamlı səylərin olmasını tələb edir.
Ayətullah Ərafi hövzə müəllimləri və tədqiqatçıların üzərinə düşən məsuliyyətin ağırlığını vurğulayaraq dedi: Hövzənin qarşısında duran missiyanın böyüklüyü və əhatəsi, heç bir qurum və ya təşkilata həvalə edilə bilməz. Bu vəzifə birbaşa olaraq elmi hövzə tərəfindən yerinə yetirilməlidir.
Hövzənin ölkə sistemində əvəzolunmaz rolu
Ölkənin Elmi Hövzələrinin rektoru İslam Respublikasının əsas ehtiyaclarına toxunaraq əlavə etdi: Ölkənin ali sənədlərində, hüquq, məhkəmə və icra sistemlərində, qanun və qaydalar çərçivəsində, həmçinin İslamın təbliği, ictimaiyyətlə dialoq qurulması və ilahi maarifin yayılması sahəsində ciddi və fundamental ehtiyaclar mövcuddur. Bu ehtiyaclara cavab yalnız elmi hövzələr və onların elmi potensialı vasitəsilə mümkündür.
Qum Elmi Hövzəsinin müəllimlər cəmiyyətinin üzvü, iştirak edən müəllim və tədqiqatçıların təqdim etdiyi müzakirələri qiymətləndirərək bildirdi: Bu iclasda təqdim olunan fikir və mülahizələr dəqiq, düzgün və diqqətəlayiq məqamlarla zəngin idi. Bu mövzular mütləq dostlar tərəfindən araşdırılmalı və istifadə edilməlidir. Mən də təqdim olunan məqamları qeyd etdim və hesab edirəm ki, bu baxışlardan faydalanmaq vacibdir.
Hövzə böyük bir düşüncə meydanında
Ayətullah Ərafi vurğuladı: Hazırkı hövzə fəaliyyətlərinin həcmi mövcud ehtiyaclarla hələ uyğunlaşmayıb: Bu gün biz böyük bir fikri və sivilizasiya meydanının ortasındayıq və bilməliyik ki, bu səylər dəyərli olsa da, hələ kifayət deyil.
O, Ali Rəhbərin “Hövzə qabaqcıl və lider olmalıdır” mesajına istinad edərək qeyd etdi: Ali Rəhbər mesajında hövzənin imkan və qabiliyyətlərini ətraflı şəkildə sadalayır ki, bunların böyük bir hissəsi birbaşa və ya dolayı yolla elmi tədqiqat sahəsinə aid edilir.
Müasir dövrün zamanına uyğun elmin inkişafı və ehtiyatın vacibliyi
Elmi Hövzələrin Ali Şurasının üzvü qlobal dəyişikliklərə və İslam İnqilabının yeni ehtiyaclarına toxunaraq bildirdi: Bu gün elmi hövzələrin minillik bilik ehtiyatları işə cəlb olunub və istifadə edilir, lakin bu kifayət etmir. Yeni elmi kəşflər inkişaf edilməli, elmi ehtiyatlar yaradılmalı və özümüzü sürətlə dəyişən fikir və sosial proseslərin astanasına yaxınlaşdırmalıyıq. Hazırda isə bu sürətə uyğunlaşmamışıq.
O, tədqiqatçılar, elmi mərkəzlər və hövzə tədqiqat institutlarına müraciət edərək dedi: Araşdırma sahəsində, başlanğıcdan ən yüksək səviyyəyə qədər, müxtəlif mərkəz və institutlarda fəaliyyət göstərən dostlar öz məsuliyyətlərini bu prinsiplər əsasında müəyyən etməlidirlər. Mənim və ya başqa heç kimin göstərişini gözləməyin. Ciddi və sürətlə fəaliyyətə başlayın, irəliləyin və elmi istiqamətləndirmə və rəhbərlik şərtlərini reallaşdırın.
İslam fiqhi və müasir fiqh üzrə inkişaf planları
Ayətullah Ərafi əlavə etdi: Bu gün müasir fiqh inkişafının əsas sahələrindən biri, sistem fiqhi və cəmiyyətin, eləcə də inqilabın gündəlik ehtiyaclarına cavab verməkdir. Müasir fiqh axını genişləndirilərək davam etdirilməlidir.
İslam fiqhinin yeni sahələrinin inkişafı
Elmi Hövzələrin rektoru vurğuladı: Müasir fiqh mərkəzi, İslam fiqhinin sərhədlərini bu günün dünyası və müasir cəmiyyətin ehtiyaclarına uyğun genişləndirməyin vacibliyini qeyd edir. Fiqhin dərinliyi və düzgünlüyünün qorunması, eyni zamanda yeni sahələrin kəşfi bu proqramın əsas məqsədlərindəndir. Bu inkişaf səbir və dəqiqlik tələb edir və müxtəlif intellektual istiqamətlər üçün sahələr yaratmaq, resurslar və tədris materialları hazırlamaq imkanını təmin etməlidir.
Fiqhin fəlsəfə, kəlam və maariflə əlaqələndirilməsi
Elmi Hövzələrin Ali Şurasının üzvü əlavə etdi: Təsdiqlənmiş proqramlara əsasən, müasir fiqh genişləndirilməsi fəlsəfə və kəlam mərkəzli olaraq davam etdiriləcək. Bu fəaliyyətlər yüksək səviyyəli və ictihad yönümlü hövzələr üçün nəzərdə tutulub və məqsəd ixtisaslı fəlsəfi sahələr və İslam maarifində spesifik yanaşmaların inkişafıdır. Mövcud irəliləyişlərə baxmayaraq, hələ çox iş görülməlidir; bir neçə dərs vahidi kifayət etməyəcək. Güclü və geniş tədris və tədqiqatlara ehtiyac var.
O, davam edərək bildirdi: Uzun illərdən sonra bu il müasir fiqh inkişaf proqramları ali şurada dərs çıxarışları və tədqiqatlar üçün təsdiqləndi. Bu təsdiq fiqh sərhədlərinin və elmi sahələrin genişləndirilməsi üçün yeni mərhələnin başlanğıcını işarə edir və müasir fiqh sahəsində tədris və tədqiqat fəaliyyətləri üçün yeni perspektivlər açır.
Hövzə, ictihad və tədqiqat yanaşması ilə qanun və sənədləri təhlil etməlidir
Ayətullah Ərafi vurğuladı: Ölkənin sənəd, qanun və qaydalarını tədqiqat və ictihad yanaşması ilə təhlil etmək vacibdir. O qeyd etdi: Hövzənin bu sahədəki təcrübəsi çox dəyərli və hörmətə layiqdir, lakin bu təcrübə sadəcə sənədlər və mövcud prosedurlarla məhdudlaşmamalı, elmi və intellektual təhlillərlə dəstəklənməlidir.
Elmi hövzələrin qanun və sənədləri tənqid etmək sahəsindəki dəyərli təcrübəsi
Elmi Hövzələrin rektoru bildirdi: Hövzənin faydalı təcrübələri ölkənin qanun və sənədlərini tənqid, təhlil etmək və araşdırmaq üçün heç bir maneə yaratmır. Dissertasiya işlərində, dərs araşdırmaları və hətta elmi tədqiqatlarda, bank sistemində, ictimai qanunlarda və digər qaydaların təhlili vacibdir. Bu qanun və sənədlər İslam fəlsəfəsi, fiqhi və kelam baxışları ilə əsaslandırılmalıdır. Lakin təəssüf ki, bir çoxu kifayət qədər tətbiq edilmir.
Qanunlara fəlsəfə, fiqh və kəlam cəhətdən yanaşmanın zəruriliyi
O, əlavə etdi : hövzənin bir çox sənəd və qanun layihələrində iştirakı zəruridir. Elmi hövzə həmin sənədlərə dərindən və dəqiq tədqiqat vasitələri ilə elmi və əsaslandırılmış tənqid təqdim etməli, səthi modernist yanaşmalardan çəkinməlidir. Tədqiqatçılar və tələbələr qanun və sənədləri diqqətlə fiqh və İslam perspektivindən araşdırmalı və bu tənqidləri elmi əsaslarla sənədləşdirməlidirlər.
İctihad işləri və İslam ədəbiyyatı tədqiqatlarının əhəmiyyəti
Elmi Hövzələrin Ali Şurasının üzvü həmçinin İslam ədəbiyyatı sahəsində aparılan tədqiqatların xüsusi əhəmiyyətinə və ciddi ictihad işlərinin vacibliyinə toxundu: Ədəbiyyat araşdırmaları, mənalar və hərf təhlili elmi və fiqhi şərhlərdə mühüm rol oynayır və uzun, dərin müzakirələr tələb edir. ixtisaslaşdırılmış qərargahların yaradılması, elmi toplantıların, müzakirə platformalarının və jurnalların gücləndirilməsi tədqiqatların keyfiyyətini yüksəldə bilər və gələcək tələbə nəsli bu sahəyə daha hazırlıqlı daxil edər.
Ayətullah Ərafi çıxışının davamını belə vurğuladı: Elmi hövzələr tədqiqatların keyfiyyətini artırmağa yönəlməlidir ki, hövzənin ölkənin elmi, sosial və qanuni məsələlərinə təsiri güclənsin.
Süni intellekt hövzənin strateji alətinə çevrilməlidir
Elmi Hövzələrin rektoru elm və təbliğ sahələrində süni intellektdən yararlanmağın əhəmiyyətini vurğuladı və bildirdi: Süni intellekt əvvəlki texnologiyalardan fərqli olaraq, bu gün tədqiqat və elmi fəaliyyətlərimizdə həm tərəfdaş, həm də idarəçi rolunu oynaya bilər.
Süni intellekt və yeni elmi imkanlar
O əlavə etdi: Bu gün sizin elmi inkişafınızı süni intellekt və virtual məkan vasitəsilə dünyanın hər yerinə əvvəlkindən daha asan çatdırıla bilər. Artıq dil və mədəniyyət sərhədləri əsas maneə deyil və bu, elmi ədəbiyyatın yayılması və İslam məntiqinin beynəlxalq səviyyədə müdafiəsi üçün böyük bir fürsət yaradır.
Ayətullah Ərafi 40 ildən artıq beynəlxalq təcrübəsinə istinad edərək qeyd etdi: Hər bir hövzə tədqiqatçısı öz elmi fəaliyyətini dünya miqyasında təqdim etmək üçün bir sistemə sahib olmalıdır və beynəlxalq elmi məclislərdə onu müdafiə edə bilməlidir. Elmi məhsullar yalnız nüfuzlu beynəlxalq platformalarda qiymətləndiriləndə real və daha yüksək dəyər qazanır.
Elmi təbliğ və İslami dəyərlərin müdafiəsi
Elmi Hövzələrin rektoru vurğuladı: Araşdırmalarınız həm dövlət sisteminə töhfə verməli, həm də cəmiyyətdə elmi təbliğatı istiqamətləndirmək qabiliyyətinə malik olmalıdır. Bundan əlavə, müasir dünyanın məsələlərinə cavab verə bilməsi də vacibdir. Elmi hövzələr bu gün 8 milyard insanın qarşısında elmi fəaliyyət və cavabvermə meydanına çevrilməlidir.
Tədqiqat və istedadların idarə olunmasının vacibliyi
Elmi Hövzələrin Ali Şurasının üzvü bildirdi: İstedadların müəyyən edilməsi və istiqamətləndirilməsi, tədqiqatçılara dəstək verilməsi və elmi fəaliyyətlərin sıralanması hövzənin irəliləyişində əsas amillərdəndir. Bu iş yüksək səviyyələrdə, elmi mərkəzlərdə və məktəblərdə həyata keçirilməli, hövzələrin müdir və müavinləri bunun davamlı araşdırılmasına cavabdeh olmalıdır.
Elmi Hövzələrin rektoru çıxışını yekunlaşdıraraq dedi: Bu sahədə fəaliyyət sadə iş deyil. Yüksək səylər və dəqiq planlaşdırma tələb olunur. Səthi yanaşmaq, formal prosedurlar və protokollarla kifayətlənmək olmaz. Əsas məqsəd istedadların kəşfi, tədqiqatçıların istiqamətləndirilməsi və elmi sistemlərin inkişaf etdirilməsinə xüsusi diqqət yetirməkdir.
Xəbərin sonu
Rəyiniz